Gelişmelerden haberdar olmak için bizi Google Haberler'den takip edin!
Bu içeriğimizde imalat sektöründe önemli bir yere sahip olan torna ve torna tezgahı ile ilgili bilmeniz gerekenleri derledik. İçeriğimizde torna ne demek? torna tezgahı çeşitleri nelerdir? gibi soruların cevaplarına ulaşabileceksiniz.
Torna Nedir?
Özellikle Makine ve Metal sektöründe okuyanların/çalışanların lugatlarında ezbere bildiği haliyle anlatırsak: Kendi ekseni etrafında dönmekte olan, metal veya yapay malzemeler üzerinden doğrusal hareket eden kesici takım yardımıyla yapılan talaş kaldırma işlemine tornalama, işin yapıldığı tezgaha ise torna tezgahı denir.
Tanımımızı internette aratırsanız neredeyse aynı açıklamayı bulabilirsiniz. Tıpkı kalıplaşmış bir deyim gibi, sektörün en basite indirgediği yukarıdaki açıklama şekline bürünmüştür. Tornalar oldukça çeşitlidir ve ihtiyaç duyulan her işleme göre farklı tezgahları vardır.
Torna Tezgahı Çeşitleri Nelerdir?
Listeleyecek olursak, başlıca torna tezgahı çeşitleri şunlardır;
1) Üniversal Torna
2) Masa Tornası
3) Saatçi Tornası
4) Elektronik Kontrollü Torna Tezgahları
5) Hidrolik Kontrollü Torna Tezgahları
6) Özel Torna Tezgahları (Çeşitleri aşağıdaki gibidir.)
– Kam Tezgahı
– Hava Tezgahı
– Revolver Torna Tezgahı
– Üretim Tipi Tezgahı
– Kopya Tezgahı
– Otomatik Torna Tezgahları
– Sırt Alma Tezgahı
CNC Torna Tezgahlarını da listeye dahil edebiliriz.
Torna Tezgahları ile Freze Tezgahları arasında yakın bir bağ vardır. İkisi de talaş kaldırma ve delme işlemleri yapabilir. Aralarındaki fark ise; tornada işlenecek parça dönerken, tezgah kesicileri sabittir.
Frezede ise işlenecek parça sabit olup, tezgahın kesicileri parça üzerinde hareket eder.
Temel olarak bilgi haznenize eklemeniz için kısaca torna çeşitlerini anlatalım.
Üniversal Torna
Bütün işlemleri yapabilen çok amaçlı geliştirilmiş torna çeşididir. Vida açma, delik delme (matkap uçları ile), düşey, yatay ve açı verilerek talaş kaldırma işlemi gibi geniş yelpazeye sahip seçenekler ile makine sektörünün vazgeçilmezleri arasındadır.
Masa Tornası
Küçük parçaları hassas şekilde ayarlamak üzere tasarlanmış, işlediği parçalara oranla kendisi de küçük bir makinedir. Vida açma, elektronik alet parçalarını işlemek vb. şeyleri işlemek için kullanılmaktadır.
Saatçi Tornası
Basit yapılı bir torna tezgahı çeşididir. Kalem ve aynadan ibarettir. Adından da çağrışım yaptığı üzere saat parçalarını işlemek üzere kullanılmaktadır. Mikro Teknoloji işleri için de uygundur.
Elektrik Kontrollü Torna Tezgahları
CNC hakkında verdiğimiz bilgilere göz attıysanız mutlaka bilgi sahibisinizdir. Göz atmadıysanız da CNC ile ilgili yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. X,Y,Z eksenlerine sahiptir. Uzaktan kumandayla kontrol edilir. Tezgah, bir elektronik beyne sahiptir. Birden fazla üretilecek parçaları düzenli olarak seri imal eder.
Hidrolik Kontrollü Torna Tezgahları
Torna tezgahımızın yapısı küçüktür. Sebebi ise dişli çark sisteminin yerini hidroliğin almasıdır. Hidrolik sistemler bildiğiniz üzere o kadar çok alanda kullanılmaktadır ki, torna da bundan nasibini almıştır. Sistem genellikle hidrolik prensip üzerinden çalışır. Diğer dişli tezgahlara nazaran sessizdir. Çok hassas yüzeyleri işlemek için birebirdir. Tezgahın hızı dahil birçok işlem hidrolik güç ile yapılmaktadır.
Özel Torna Tezgahları
Kam Tornası
Üzerine çok sayıda kalem bağlanabilir. Kam millerini işleyebilmek için kam tornaları kullanılır. Hızı sabir, yapısı basittir. Tezgahın işlem hizasında ara yatakların kullanılması, kam millerinin eğilmesi ya da zarar görmesi engellenebilir ve sağlam kalması sağlanır.
Hava Tornası
Bu torna çeşidi büyük ve diğer tezgahlarla işlemesi zor olan parçaların yapımında kullanılır. Puntası ve fener mili ayrıdır. Arabayı hareket ettirmek için ayrı motor kullanılır. Büyük parçaları işlemek için elverişlidir.
Revolver Torna Tezgahı
Tezgahta bulunan altıgen başlık sebebiyle adını revolver adını almıştır. Gezer punta yerine altıgen başlığı vardır. Kalemini bir kez ayarlayarak çok sayıda ve defalarca tekrar yapılacak işlemleri yapmak mümkündür.
Üretim Tipi Torna Tezgahı
Özellikle karışık yapılı ve eksantrik parçaları işlemek için uygundur. Fener mili dakikada 3000 devri bulabilmektedir. Pirinç, alaşımlı malzemeler, çelik vb. gibi malzemelerin yapımı için kullanılan kullanışlı bir torna tezgahıdır.
Kopya Torna Tezgahı
Piyasada belirli oranlarda ve profillerde seri imalat yapılacak parçaları işleyebilmek için kopya tezgahlarını kullanabiliriz. Hiza mastarları ayarlandıktan sonra, işlemde kullanılacak tüm kalemleri ve yardımcı elemanları tezgaha bağladıktan sonra seri ve hızlı şekilde iş parçalarını işleyebiliriz. Güçlü ilerlemeyi gerçekleştirmek için bu sistemde de hidrolikten destek alınmaktadır.
Otomatik Torna Tezgahları
Standartlaştırılmış makine parçalarını üretimi için uygundur. (vida, somun, pim, mil vs.) İş parçası bir kez ayarlandıktan sonra otomatik sistem işlem sırasına göre görevini yapmaya başlar. Parçayı işler, keser ve tekrar başladığı nokta olan referansına geri döner. İstenilen sayıda üretim gerçekleşene kadar işlem tekrar eder. Manuel sisteme nazaran, otomatik sistemde işlem bir kez başladıktan sonra tezgahı durdurma gereksinimi duyulmaz.
Sırt Alma Torna Tezgahı
Bu tornalarda sırt alınması sureti ile freze çakılarında gerekli kesme açısı elde edilir. Sırt alınmış dişler usulüne göre bilenirse kesici ağızların biçimleri değişmez. Freze çakılarına eksantrik olarak boşluk açısı vermek için kullanılan modül ve profil freze çakılarının sırtı bu tornalarda boşaltılarak boşluk açısı verilir.
Torna Tezgahı Parçaları
İyi düşünülmüş önemli bir tertibat yardımı ile kalem, kesme anında parçaya düzgün olarak ilerler ve geriye hareket eder.kesme esnasındaki ileri hareket, diş boşluğu sonunda nihayete erer. Bundan sonra yay kuvveti ile kalem ilk konumuna gelmek üzere geriye itilir.
Torna Tezgahları şu parçalardan oluşmaktadır.
1- Gövde
2- Fener mili ve kutusu
3- Hareketli punta
4- Ayna (veya sabit punta)
5- Talaş mili
6- Ana mil
7- Norton kutusu
8- Araba
9- Kalemlik
10- Elektrik Motoru
11- Avadanlıklar
+ Katerler
+ Fırdöndü
+ Sabit yataklar
+ Gezer yataklar
+ Mandren
+ Aynalar
+ Pensler
Fazla detaya girmeden verdiğimiz yüzeysel bilgilerimiz sayesinde, torna tezgahı hakkındaki yazımız, aklınızda daha kalıcı olacaktır diye düşünüyoruz. Artık torna tezgahı hakkında siz de temelinizi oluşturdunuz ve fikir sahibisiniz. Görüş ve önerilerinizi yorum olarak belirtirseniz seviniriz.
