Mekanik tasarım mühendisliğin vazgeçilmezidir. Pek çok sektörde öne çıkan mekanik tasarım günümüzdeki modern dünyanın oluşumunda etkili yöntemlerden birisidir. Peki mekanik tasarım ve özellikleri nelerdir? Gelin birlikte öğrenelim.
Mekanik Tasarım Nedir?
Mekanik tasarım sanayinin gelişmesiyle birlikte ortaya çıkan mühendislik ile ilgili bir faaliyettir. İçerisinde pek çok unsuru ve özelliği barındırmasıyla, aynı zamanda gelişime açık yapısıyla çeşitli sektörler için olmazsa olmaz olduğu söylenebilir.
Mekanik tasarım soyut düşüncelerin somut hale dönüştürülmesidir. Yani fikir halindeki bir proje ya da çizimin somutlaştırılmasıdır. Bunun yanı sıra bir ürün hakkında renk, boyut, fonksiyon, görsellik ya da performansın üretilebilir hale getirilmesi olarak da açıklanabilir. Bu faaliyette malzemeler, bağlantı elemanları, imalat ya da kaplamaları içerir. Mühendislik alanında önemli bir yer edinen bu faaliyet belli süreçleri kapsar.
Bu işte süreç bir sorunu araştırma ve tanımlamayla başlar. Ardından bu sorun tasarımın genel özellikleri kapsamına dahil edilerek, örnek tasarımlar geliştirilir. Örnek tasarımla ilgili araştırmalar yapılır. Daha sonra oluşan plan dahilinde tasarım önerileri geliştirilir ve değerlendirme ve test aşaması yapılır. Daha sonra ürün test ve değerlendirme aşamasından geçerse üretimi için hazırlıklara başlanır. Ürünün üretim süreci tamamlandığında ise pazarlama ve piyasaya sürme sürecine geçiş yapılır.
Mühendisliğin bu iş kolu bilginin yanı sıra yetenek de ister. Aynı zamanda soruna farklı açılardan bakma ve muhakeme yeteneği de gerekir. Limit tolerans teknikleri, geometrik boyutlandırma ve tolerans (GD&T) gibi bilgilerin yanı sıra mekanik tasarımcılar, tasarladıkları ürünle ilgili üretim, kalite ve standartları hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
Bu mühendislik faaliyetinde ihtiyaçları karşılamak ya da sorunları gidermek için üretilebilir sınırlar çerçevesinde bir sistem, bileşen veya süreç geliştirilemeye çalışılır. Mekanik tasarımcılar makineler, ürünler ve yeni teknolojiler tasarlayarak üretim sürecine katkıda bulunur. Bu süreç CAD yazılımların kullanılmasıyla olur. CAD yazılımları tasarım ve üretim işlerini hızlandırdığı için tasarım yaparken sıkça kullanılır. Bilgisayar yazılımları aracılığıyla uygulanabilirliğinin arttığı ifade edilebilir.
Mekanik tasarım malzeme bilgi olmadan eksik kalır. Çünkü bir tasarım yaparken birden fazla malzeme kullanılır. Bu yüzden üründe yer alacak malzemeler hakkında ne kadar çok bilgi sahibi olunursa o kadar iyi olur ve tasarım süreci hızla tamamlanır.
Mekanik Tasarım Özellikleri Nelerdir?
Mühendislik alanında sıkça rastlanan bir faaliyet olan mekanik tasarımın bazı özellikleri vardır. Bu özellikler aşağıdaki gibidir:
- Bu tasarım sürecinde ürünün her bileşeni tasarlanır. Ayrıca monte edilecek kısımlar ve çeşitli özellikler de tasarıma eklenir.
- Her bir bileşen analitik ve matematiksel yöntemlerle hesaplanır.
- Tasarım süresi boyunca modellemenin dışında malzeme seçimi, topoloji ve optimizasyon gibi aşamalardan geçilir.
- Tasarım boyunca ürünün dengede olmasına önemlidir. Ürüne eklenecek her bileşenin orantılı olması gereklidir.
- Tasarımda görsellik önemli bir kriterdir. Tasarımın her aşamasında görsel bütünlük sağlanır.
- Tüm bileşenlerin ürünün tamamına uyumludur.
- Üründe vurgulanacak nokta ya da parça öne çıkarılır.
- Havacılık, otomotiv ve savunma sanayisinde sıkça kullanılır.
- Gelişime ve değişime oldukça açıktır.
- Kuvvet, malzeme bilimi, makine bileşenleri, mekanizma tekniği, kinematik gibi bilim dallarını kapsar.
- Tasarım süresine başlanmadan önce sorunları daha iyi analiz etmek için similasyon çalışmaları yapılır.
- Ürünün nerede ve hangi koşullarda kullanılacağı hakkında similasyon testler yapılır.
- Çeşitli malzemelerle çalışma imkanı sunar.
- Ürünün dayanıklılığı tasarım ve test sürecinde tespit edilir.
- Makinenin ya da ürünün kullanışlı olması mekanik tasarımda önemlidir.
- Aşınma mekanik tasarımda malzeme seçimini belirleyen önemli bir unsurdur.
Mekanik Tasarım Programları Nelerdir?
Mekanik tasarımcıların kullandığı pek çok program vardır. Bu programların her biri farklı özellikte olup, farklı işler için kullanılabilir. Bu tasarım programları şu şekilde sıralanabilir:
- Autodesk Inventor Nesting
- Autodesk Inventor CAM
- Autodesk Inventor- MBD (Model Based Definition)
- Autodesk Inventor NASTRAN
- Autodesk CFD
- AutoCAD
- ZwCAD
- ZetaCAD
- GasLINE
- MagiCAD
- AX3000
- Revit Mep
- Fine HVAC
- Omnicad
- SolidWorks
- Siemens NX
- CATIA
- MATLAB
- ANSYS
Sonuç
Mühendislik alanında önemli bir yer olan mekanik tasarım birçok disiplini içinde barındıran bir terimdir. Gelişmeye ve dönüşmeye oldukça açık olan bu terim hakkında pek çok kaynaktan bilgi sahibi olmak mümkündür. Eğer bu yazımızı beğendiyseniz ve faydalı bulduysanız yorumlarınızı bizimle paylaşmayı unutmayın.