Süpernova Nedir? Nasıl Oluşur?

Bu yazımızda uzayda gerçekleşen en şiddetli patlamalardan biri olan süpernova patlamasının ne olduğunu ve nasıl gerçekleştiğini derledik.

Süpernova Nedir?

Süpernova, enerjisi biten ve ölmekte olan büyük kütleli yıldızların patlamasıdır. Uzayda gerçekleşen en büyük patlamalardan biri olan süpernovalar, genel olarak birkaç hafta sürer ve içerisinde bulundukları galaksinin aşırı miktarda aydınlanmasına da sebep olurlar.

Süpernovalar Nerede Meydana Gelir?

Süpernovalar genel olarak diğer galaksilerde görülür. Fakat, bizimde içerisinde bulunduğumuz Samanyolu galaksisinde çok zor gözlemlenir çünkü toz bulutları görmemizi engeller. Bilinen ilk süpernovayı MS 185’de Çinli gök bilimciler gözlemlemiştir. 1604’te Johannes Kepler, Samanyolu’nda son gözlemlenen süpernovayı keşfetti. NASA’nın Chandra teleskobu daha yakın biz zamanda gerçekleşen bir süpernovayı buldu.

Süpernova Neye Sebep Olur?

Süpernova, bir yıldızın merkezinde veya çekirdeğinde gerçekleşen bir değişim sonucu meydana gelir. Bu değişim sonucunda süpernovalar iki farklı yolla meydana gelebilir. Birinci tip süpernovalar ikili yıldız sistemlerinde olur. İkili yıldızlar, aynı yörüngede olan iki yıldızdan oluşur. İki yıldızdan biri olan, karbon-oksijen karışımından oluşan beyaz yıldız, diğer eşlik ettiği yıldızdan madde çalar.

Sonunda, beyaz yıldız çok fazla madde ile yüklenir. Çok fazla madde ile yüklenmek yıldızın patlamasına, yani süpernova oluşmasına sebep olur. İkinci tip süpernovalar tek bir yıldızın yaşam süresinin sona ermesi ile meydana gelir. Yıldızın nükleer enerjisi tükendiğinde, kütlesinin bir kısmı çekirdeğine doğru akar.

Sonuç olarak, kendi yer çekimsel kuvvetine karşı koyamayacağından dolayı çekirdek çok ağırlaşır. Büyük bir patlama ile sonuçlanacak şekilde çekirdek çöker. Güneşte tek bir yıldızdır, ancak süpernova haline gelecek kadar kütleye sahip değildir.

Bir süpernovanın patlaması çok kısa süre içerisinde gerçekleşir, ama bu patlamalar bize evren hakkında birçok bilgi verebilir.

Süpernovalar çok geniş bir evrende yaşadığımızın ve evrenin sürekli olarak genişlediğinin göstergesidir. Ayrıca bilim adamları, elementlerin evrende dağılmasında bu patlamaların büyük rol oynadıklarını tespit ettiler. Bir yıldız patladığında elementler ve enkaz patlamanın etkisi ile uzay içerisinde dağılır.

Dünya üzerinde bulduğumuz elementlerin birçoğu yıldızların çekirdeklerinde meydana gelmişlerdir. Bu elementler, yeni yıldızlar, gezegenler ve evrendeki diğer her şeyi oluşturmak için seyahat ederler. Bir süpernova patlaması ise bu seyahate çok büyük katkı sağlar.

Kaynak: NASA