Bilimde üzerinde en çok çalışılan bitkilerden biri küçük, mütevazı bir ot olan teredir. Tere, veya Thale Arabidopsis thaliana, temel olarak bitki dünyasının kobaylığını üstlenmektedir.
Bu nedenle, geçtiğimiz günlerde araştırmacıların Arabidopsis bitkisinin 100 yılı aşkın bir süredir gözden kaçırdığımız yepyeni bir parçasını bulması oldukça şaşırtıcı bir haber olarak gündeme oturmayı başardı.
Bitki bilimcisi olmasanız bile, muhtemelen terenin neye benzediğini biliyorsunuzdur. Yabani ot, kumlu topraklarda ve hatta sadece beton boşluklarda kolay bir şekilde filizlenebildiği gibi, aslında Avrupa, Asya ve Afrika’ya özgüdür. Arabiodopsis bitkisi, dizilimi bulunan ilk bitkidir. Aynı zamanda, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda da yetiştirilen ve Ay’da da yetiştirilmeye teşebbüs edilen bir bitkidir.
Takımın ‘cantil’ olarak adlandırdığı bu yeni keşfedilen yapı, aslında gizli veya görülemeyecek kadar küçük değil. Tipik olarak, çiçekli sap bitkinin ana gövdesinden dışarı çıkar fakat bulunan yapı bunu aksine, gövdeden yatay olarak dışarı çıkar ve çiçek sapını daha da uzaklaştırır.
Bu yapının daha yeni keşfedilmesinin nedeni ise, güneş ışığının kısa günlerle sınırlı olduğu durumlarda olduğu gibi, bitki çiçeklenmeyi durdurmak zorunda kaldığında meydana gelen cantillerin inanılmaz derecede nadir olarak meydana çıkmasıdır.
Arabidopsis gibi bir bitkiyle uğraşıldığında bazı tuhaf veriler elde edilebilir ve farklı şeyler gözlemlenebilir. Mutasyonlar, bitkileri daha küçük, daha uzun yapabilir, bunun yanında çift çiçek, ısı toleransı ve çok daha fazlasını yaratabilir.
Ancak, cantillerin bir mutasyon oluşmadığı ortaya çıktı; bunun yerine, cantiller sadece bitkinin çiçek açmaya başladığı zamanda ve sadece bitkinin çiçeklenmeyi geciktirmesinden sonra oluşuyor. Bununla birlikte, cantillerin neden meydana geldiği ise hala bir gizemdir.
Uzmanlar ise bu önemli bitkideki yeni keşfedilen yapı ile ilgili, “Cantil gelişimini düzenleyen çok sayıda genetik ve çevresel faktör katman için kesinlikle oldukça çarpıcı.” yorumunu yaptı.
Araştırma, Development dergisinde yayınlandı.