Çeşitli kaynak türleri arasında yer alan Tig kaynağı hakkında ayrıntılı bilgilerin ele alınacağı bu yazımıza gelin birlikte göz atalım.
Tig Kaynağı Nedir?
Tig kaynağı, tungsten asal gaz temelli bir ark kaynağı çeşididir. Kullanımda bir sarf malzeme olan tungsten elektrot ark üreterek iş parçası üzerinde parçaların birbiriyle kaynamasını sağlar. Kaynak yapılan alan asal gaz korumalı ve atmosferik kirlenmeyi engelleyen bir yapı oluşturur. Asal koruyucu gaz (Argon veya Helyum) ve bir dolgu metali otojen kaynakta ilave dolgu malzemesi gerektirmeyen şekilde kaynak yapmaya elverişlidir. Bu kaynak türünde bir sabit akım kaynağı güç kaynağı ürettiği elektrik enerjisiyle tungsten elektrot ile kaynak yapılacak malzeme arasında ark meydana getirilir. Bu esnada yüksek ark enerjisiyle iyonize gaz ve metal buharı bir eriyen plazma oluşturur.
Tig kaynağının en sık kullanılan kaynak bölgeleri, ince kesitler, paslanmaz çelik ve demir dışı metaller olarak alüminyum, magnezyum ve bakır parçalardır. Operatör bu kaynağı kullanırken iş ve ergiyik plazma üzerinde daha fazla kontrol ve hassasiyet gösterir. Çünkü süreçler doğru kontrol edilmezse korumalı metal ark kaynağı ve gaz metal ark kaynağı, kaynak sürekliliği ve birleşim kalitesi istenen ve beklenen şekilde olmaz. Bu kaynak türü diğer ark kaynağı yöntemlerine göre daha zorlu ve karmaşıktır.
Tig kaynağı bir alt tür gaz metal ark kaynağıdır. Tig kaynağında, bir tungsten elektrot kaynağı metali ısıtır ve gaz (en yaygın olarak Argon ya da Helyum) kaynak birikintisini havadan gelen kirleticilerden korur. Tig kaynağı, her metal üzerinde temiz, hassas kaynaklar üretir. Gerektiğinde dolgu metali elle eklenebilir. Koruyucu gaz kaynağı ve tungsteni koruyarak yüksek kaliteli, temiz kaynaklar üretir. Diğer işlemlerden daha fazla metal kaynak yapma kapasitesine sahiptir.
Tig Kaynağı Özellikleri Nelerdir?
Tig kaynağı çeşitli teknik özelliklere sahiptir. Bu özellikler aşağıdaki gibidir:
- Tig kaynağı, çeşitli kalılıklardaki metaller için uygundur. Diğer kaynak teknikleriyle birleştirilmesi zor, imkansız ya da çok ince malzemeler için de uygulanabilir.
- Üstün ark ve kaynak birikintisi kontrolü, görünüş önemli olduğunda temiz ve çekici kaynaklar sağlar.
- Isı girdisi ayak pedalıyla kontrol edilebilir.
- Tig kaynağı, kaynak parçasının hassas kontrolü için kaynak birikintisinin ısıtılmasına veya soğutulmasına izin verir. Bundan dolayı Tig kaynağı heykel, mimari ve otomotiv çalışmalarında kullanılabilir.
- Bu kaynak çeşidi tüm pozisyonlarda kullanılabilir.
- Çok az duman ve renksiz gaz ortaya çıkar, diğer kaynak türlerine oldukça temizdir.
- Tig kaynağında diğer kaynak tekniklerine göre daha az sıçrama, duman, kıvılcım veya duman ortaya çıkar. Bundan dolayı bu kaynakta minimum temizlik veya bitirme olur. Bu sayede zamandan ve bütçeden tasarruf edilir.
- Bu kaynak son derece sünektir ve güçlüdür. Bundan dolayı diğer kaynaklara göre korozyona, paslanmaya karşı daha dayanıklıdır.
Tig Kaynak Makinesi Nasıl Çalışır?
Bu kaynak makinesinin daha iyi çalışması için yüksek kaynak kalitesi, kaynak ağızları ve ilave metallerin iyi temizlenmesi gerekliidr. Ancak temizlik sırasında trikoetilen gibi kimyasal temizleyicilerin kullanımı sonucunda ark sıcaklığında zehirli gaz oluşumuna neden olduğundan dikkatli olunması gereklidir.
Tig kaynak makinesi soldan sağa doğru uygulanır. Özellikle alüminyum ve alaşımlarında 16 milimetre üstü sac kalınlığında 150 °C’lik ön tavlama önerilir. Arkın başka parçada tutuşturulmasına müteakiben kaynak edilecek parçanın üzerine getirilmesi gerekmektedir. Parçalardaki distorsiyonun azaltılması için parçaların sağlam biçimde yerleştirilmesi veya aksi yönlerde tertiplenmesi yöntemlerine başvurulur. Döküm parçaların kaynağında da çatlamalara yatkınlık, 150-250°C arası ön tavlama uygulamasıyla azaltılma yoluna gidilir.
Bu kaynak makinesi her pozisyonda kaynak yapılabilir. Fakat sıklıkla yatay konum tercih edilir. Ark tutuşturulması sonrası çapraz hareketlerle başlangıç noktası sıvı hâle getirilir. Sola kaynak tekniği kullanılarak kaynak işlemine devam edilir. Torcun kaynak yönüyle yaklaşık 20 derece açı yapması gereklidir. Kaynak uygulamasındaki ilerleme hızı, elle yapılan uygulamalarda işin gereğine göre kaynakçı tarafından belirlenir. Otomatik makinelerde ilerleme hızı önemli olduğu gibi, aşırı hızın kaynak dikişinin boyutlarının azalmasına, şeklinin bozulmasına, çok yavaş hızın ise dikişin ebatlarının atarak şişmesine neden olduğu söylenebilir.
Tig Kaynağı Kullanım Alanları Nelerdir?
Bu kaynak çeşidi pek çok alanda kullanılır. Bu alanlar şu şekilde sıralanabilir:
- Demir-çelik sanayi
- Otomotiv sanayi
- Savunma silah sanayi
- Uzay ve havacılık sanayi
- Tıbbi malzeme sanayi
- Mutfak tezgahı üretim sanayi
- Kimya sanayi
- Parça üretim sanayi
- Mimarlık
- Heykel üretim sanayi
Sonuç
Tig kaynağı diğer kaynak türlerinden farklı çalışma prensibine sahiptir. Bunun yanı sıra asal gazlar kullanılarak yapılan bu kaynak türü performansından dolayı pek çok alanda tercih edilir. Tig kaynağı hakkında yazdığımız bu yazıyı beğendiyseniz görüşlerinizi bizimle paylaşabilirsiniz.