Mikro Yer Çekimi (Microgravity) Nedir?

Hepimiz yer çekimsiz bir ortamda havada süzülmenin hayalini kurmuştur. Astronotlar ise uzay istasyonlarında sürekli olarak yerçekimsiz ortamda veya mikro yer çekimi altında yaşamaktadırlar. Gelin şimdi bu olayı yani mikro yerçekimini daha yakından inceleyelim.

Mikro Yer Çekimi ve Özellikleri

Mikro yer çekimi (Microgravity), insanların ve cisimlerin ağırlıksız olarak bulunduğu durumdur. Astronotlar ve cisimler uzayda süzüldüğü esnada mikro yer çekiminin etkileri görülebilir. Mikro yer çekiminin etkileri başka yöntemler ile de deneyimlenebilir. ”Mikro” kelimesinin anlamı ”çok küçük” manasına gelmektedir, bu yüzden mikro yer çekimi, yer çekiminin çok az olduğu yerlerde görülen bir durumdur.

Mikro yer çekiminin olduğu ortamda, astronotlar uzay araçlarının içerisinde ve dışında havada süzülerek hareket edebilirler ve ağır cisimler etrafta daha kolay hareket ederler. Örnek olarak, Astronotlar yüzlerce kilo ağırlığındaki ekipmanlarını parmak uçları ile taşıyabilirler. Mikro yer çekimi ”Sıfır Yer çekimi” (ZeroG) olarak da adlandırılır, ancak bu tanım yanlıştır.

Uzayda Yer çekimi Var Mıdır?

Yerçekimi, her nesnenin diğer nesneleri ona doğru çekmesine sebep olur. Bazı insanlar uzayda yer çekiminin olmadığını düşünür. Doğrusu ise küçük oranda olsa bile uzayın her yerinde yer çekimi bulunabilir. Ayı Dünyanın etrafında yörüngede tutan şey ise yer çekimidir. Dünyayı da Güneşin etrafında yörüngede tutar. Güneşi de Samanyolu Galaksisinde tutan yer çekimidir. Ancak, mesafe arttıkça yer çekiminin etkisi zayıflar. Bir uzay aracının içerisindeki bir kişi dünyadan yeterince uzaklaştığında çok az miktarda yer çekimi hissetmesi mümkündür. Uluslararası Uzay İstasyonu, 200 ile 250 mil arasında bir irtifada dünyanın yörüngesinde bulunmaktadır. Bu irtifada, Dünyanın yer çekimi yeryüzündeki yer çekiminin %90’ıdır. Diğer bir deyişle, Dünyada ağırlığı 100 kg olan bir kişinin bu irtifadaki ağırlığı 90 kg’dır.

Cisimler Neden Yörünge Etrafında Süzülürler ?

Eğer Dünya yer çekiminin %90’ı uzay istasyonuna ulaşıyorsa, astronotlar neden havada süzülür? diye bir soru aklımıza gelebilir, Çünkü, astronotlar serbest düşüştedirler. Vakumlanmış ortamda ise yer çekimi tüm nesneleri aynı oranda etkiler. Nesnenin boyutu önemli değildir.

Örnek olarak, Bir çekiç ve kuş tüyünü bırakırsanız, Hava kuş tüyünün daha yavaş bir şekilde düşecektir. Ancak, ortamda hava olmaz ise iki cisimde aynı ivmeyle düşeceklerdir. Uzay aracı içerisindeki mürettebat ve nesneler Dünyaya doğru ama Dünyanın yörüngesinde düşerler. Hepsi birlikte düştüğünden dolayı, mürettebat ve nesneler uzay aracı ile kıyaslandığında havada süzülüyor gibi görünürler.

Uzay Aracı Dünya Etrafında Nasıl Düşer?

Dünyanın etrafında düşmek ne anlama gelir? Dünyanın yer çekimi nesneleri yüzeyine doğru çeker. Aynı şekilde uzay aracını da çeker. Böylelikle sonuç olarak sürekli bir dünya yüzeyine doğru düşer.  Hızı da oldukça yüksektir yaklaşık olarak saatte 17500 mildir. Dünya yüzeyinin eğrisi ile uyuşan bir hızda hareket eder. Yani, uzay aracı doğru hızla hareket ederek düşüş eğrisinin Dünya yüzeyinin eğrisi ile eşleşmesini sağlar. Bu yüzden, uzay aracı zemine doğru düşmeye devam eder ama asla çarpmaz. Sonuç olarak, Uzay aracı gezegen etrafında düşüş gerçekleştirir. Ay da aynı şekilde Dünya etrafında  yörüngede kalır. Ayrıca,  Ay Dünya etrafında düşer.

Dünya Üzerinde Mikro Yerçekimi Bulunur Mu?

Mikro yer çekimi yörüngede bulunur, aynı şekilde dünya üzerinde de bulunabilir. NASA, kısa süreli Mikro Yer çekimi yaratmak için uçaklar kullanır. Uçaklar bunu aşağıdan yukarıya ve yukarıdan aşağıya parabol şekilde uçarak gerçekleştirir. Parabolün en üst noktasında uçakta bulunan insanlar ve nesneler 20-30 saniye aralığında serbest düşüş yaşarlar. Ayrıca, NASA mikro yer çekimini incelemek için düşüş kulelerini kullanır. Cisimler özel ekipmanlar kullanılarak bu kuleler üzerinden düşürülürler, bu sayede düşüş esnasında serbest düşüş oluşumu gözlemlenir.