Lisanslı ve Lisanssız Elektrik Üretimi Nedir? 2021

Bireysel yatırımcılar, şirketler kurum ve kuruluşlar kendi elektriklerini üretmek istedikleri zaman, karşılarına lisanslı ve lisanssız elektrik üretimi olmak üzere iki tip elektrik üretim prosedürü çıkmaktadır. Enerji ve Tabii Kaynakları’nın belirlediği bu iki usulün birbirlerinden farklı aşamaları ve evrak prosedürleri vardır. Peki lisanslı ve lisanssız elektrik üretimi ne demek? gelin şimdi bu konuyu ayrıntılı inceleyelim.

Lisanslı Elektrik Üretimi

• Lisanslı elektrik üretimi, 5 MW üstü kurulu güce sahip tesisler için uygulanan bir sistemdir.
• Tüketim gösterme zorunluluğu yoktur. Üretilen elektrik doğrudan şebekeye verilebilir.
• Lisanslı elektrik üretim projelerinde lisans süresi 49 yıldır ve bu süre boyunca üretilen enerji piyasa koşullarına göre satılabilmektedir.
• Lisanslı santraller için ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) Raporu gereklidir.
• Santral sahasında elektrik üretimi için kullanılacak kaynağa göre 6 aylık istatistikler ve meteorolojik ölçümler gereklidir.
• Rüzgar veya güneş ölçüm istasyonlarının kurulacağı saha üzerindeki kullanım hakkının sahipliğinin edinilmesi gerekmektedir.

Lisanslı Elektrik Üretimi Başvuru Evrakları

Lisanslı elektrik üretimi için gerekli evraklar aşağıdaki gibidir.

• Lisans Başvuru Dilekçesi (Ek-4.1)
• Yetki Belgesi
• Esas Sözleşme
• Ortaklık Yapısı Belgeleri
• Kontrol Beyanı Belgesi
• Tüzel Kişinin Güncel Sermaye Tutarını Gösteren Belgeler
• Lisans Alma Bedeli
• Termin Programı
• Teminat Belgesi
• Önlisans Döneminde Tamamlanması Gereken İş ve İşlem Belgeleri

Lisanslı elektrik üretimi için gerekli evrak listesi ve detaylarına ve evrak taslaklarına EPDK.gov adresinden ulaşabilirsiniz. Elektrik üretiminde lisans alınması zor ve uzun bir süreçtir. Başvuru evraklarının yanında çok fazla aşamadan oluşan bir başvuru süreci de sizleri bekliyor.

Lisanslı Elektrik Üretimi Başvuru Süreci

Planladığınız elektrik üretimi tesisi için lisans alma süreci çok uzun ve zorlu bir süreçtir. Genel olarak bu sürece bakarsak, lisanslı elektrik üretimi başvuru süreci aşağıda listelendiği gibidir.

• Sisteme bağlanacak kapasitenin TEİAŞ tarafından kuruma bildirilmesi
• Kurul kararı ile ön lisans başvuru tarihlerinin belirlenmesi ve duyurulması
• Başvuruların alınması
• Ön lisans başvurularının 20 iş günü içerisinde incelenmesi
• Eksik evrak yok ise başvurunun Daire Başkanlığı Oluru ile değerlendirmeye alınması
• Başvuru bilgilerinin kurum internet sitesinde kişisel hak itirazlarının yapılması amacıyla 10 iş günü süreyle yayımlanması
• 10 iş günü içerisinde kişisel hak itirazı yoksa teknik değerlendirme için projenin YEGM’e gönderilmesi
• Proje uygunsa, bölge için çoklu başvuruya alınır. (TEİAŞ yarışması)
• Bağlantı görüşü oluşturmak üzere projenin TEİAŞ’a gönderilmesi ve bu amaçla TEİAŞ tarafından yarışma yapılması
• Yarışma sonuçlarının yarışma tarihinden itibaren 10 gün içerisinde kuruma bildirilmesi
• Yarışma kazananlarına kapasite tahsisinin yapılması
• Bağlantı görüşünün kuruma bildirilmesi
• Bağlantı görüşünün kabul-taahhüt için kuruma bildirilmesi
• Şirketin 10 iş günü içerisinde kabul ve taahhüt etmesi
• Ana sözleşme değişiklikleri ile kurul kararıyla belirlenen bilgi-belgelerin sunumu için 90 günlük süre tanınması
• Dosyanın incelenerek başvurunun kuruma sunulması ve kurul kararı
• Kurul kararı ile ön lisans verilmesi ve web sitesinde duyurulması
• Ön lisans süresi içerisinde lisans başvurusunda bulunulması
• 10 iş günü içerisinde lisans başvurusunun incelenmesi
• Eksik evrak yoksa, başvurunun değerlendirmeye alınması
• Başvuru sonucu olumlu ise üretim lisansı verilmesi teklifiyle kurula sunulması
• Kurul kararı olumlu ise lisan verilmesi ve Resmi Gazete’de ilan edilmesi
• Kuruma inşaat dönemi boyunca ocak ve temmuz aylarında ilerleme raporu sunulması
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı geçici kabulün gerçekleştirilmesi

Lisanslı elektrik üretiminin başvuru süreci için akış şemasını EPDK.gov adresinden inceleyebilirsiniz.

Lisanssız Elektrik Üretimi

• Lisanssız elektrik üretimi, lisanslıya göre daha az prosedür ve aşama içermektedir.
• Üst sınır 6446 Güncel Elektrik Piyasası Kanunu’nun 14. Maddesi çerçevesinde 1 MW’dan 5 MW seviyesine çıkarılmıştır.
• Lisanssız elektrik üretiminde santral kurulu gücü, elektrik dağıtım firmasıyla yapılmış bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücünden daha fazla olamaz.
• Lisanssız elektrik üretiminde, lisanslıdan farklı olarak tüketim gösterme zorunluluğu vardır. Yani yapılacak elektrik üretimi ile bir konutun, fabrikanın veya işyerinin elektrik talebinin de olması gerekmektedir.
• Lisanssız elektrik üretiminde herhangi bir ölçüm zorunluluğu yoktur. Yeterli trafo kapasitesi olduğu takdirde gerekli başvurular yapılabilir.
• ÇED raporu istenmemektedir.
• Lisanssız elektrik üretimi projelerinde devletin alım garantisi 10 yıldır. 10 yıl boyunca üretilen fazla enerjinin satışı gerçekleştirilebilir. 10 yıl sonra ise dönemin piyasa koşullarına proje tekrar değerlendirilebilir.

Lisanssız Elektrik Üretimi Başvuru Evrakları

Lisanssız elektrik üretimi başvuru evrakları aşağıdaki gibidir.

• Tüzel kişiyi temsil eden şahıs veya kurumların “Yetki Belgeleri“
• Üretim tesisinin kurulacağı yere ait; tapu asgari 2 yıl süreli ekinde imza sirküleri veya imza beyannamesi yer alan kira sözleşmesi ya da kullanım hakkının edinildiğine dair tevsik edici belge.
• Lisanssız Üretim Bağlantı Başvuru Formu
• Çatı uygulaması dışındaki başvurular için, tarımsal kullanım bütünlüğünü bozan alanları kapsamadığına dair Tarım ve Orman Bakanlığı veya söz konusu Bakanlığın İl Müdürlüklerinden alınacak belge
• Tüketim tesisine ilişkin bilgiler ( tekil kod, inşaat ruhsatı vs.)
• Başvuru ücretinin ilgili şebeke işletmecisinin hesabına yatırıldığına dair makbuz veya dekont
• Kurulacak tesisin teknik özelliklerini de içeren tek hat şeması
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan formatta Teknik Değerlendirme Formu (Bir CD içerisinde Excel formatında sunulması gerekmektedir.
• Lihkab ve Harita Mühendisi onaylı koordinatlı aplikasyon krokisi
• Yönetmeliğin 37. maddesinin 10. fıkrası kapsamında sunulacak beyan (Ek-1)
• Tesis toplam verimliliğine ilişkin belge
• Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanım haklarının elde edildiğine dair belge

Lisanssız Elektrik Üretimi Başvuru Süreci

Lisanssız elektrik üretimi başvuru süreci aşağıda listelendiği gibidir.

1. Kurulacak tesis ile ilgili başvurunun ilgili dağıtım şirketinin Yatırım Planlama Müdürlüğü’ ne yapılması
2. Başvuru yapıldıktan sonraki ayın 5’ine kadar evrak kontrolü(ön değerlendirme) ve evrak değerlendirme komisyonunu takip eden ayın 20’sine kadar teknik değerlendirmesinin yapılması ve sonrasında YEGM tarafından teknik değerlendirme formu onayları yapılan başvurulara “Çağrı Mektubu” verilmesi
3. Lisanssız üretim tesisi projelerinin (Üretim+Bağlantı tesisleri) çağrı mektubu tarihinden sonra 90 Gün içerisinde TEDAŞ’a sunulması ve en geç 270 gün içerisinde onaylanması 
4. TEDAŞ tarafından projesi onaylanan tesislerle ilgili dağıtım şirketinin Yatırım Planlama Müdürlüğü ile başvuru tarihinden sonra 1 ay içerisinde “Bağlantı Anlaşması” yapılması (Bağlantı anlaşması yapılan projelerin tesisi tamamlamak için 2 yılı bulunmaktadır.)
5. Üretim tesisinin dağıtım SCADA sistemine dâhil edilebilmesi için uygun SCADA ekipmanlarının montajının yapılması
6. Geçici Kabul başvuru evraklarının ilgili elektrik dağıtım şirketinin Kabul-Devir-Hasar birimine teslim edilmesi
7. Kabul-Devir-Hasar birimi tarafından Ön Kabule katılacak personel isminin atanması
8. Dağıtım Şirketi tarafından, geçici kabule katılacak üyelerin sahada Ön Kabulü yapması ve Ön Kabulde uygun bulunan tesislerin geçici kabule hazır olduğuna dair tutanağın, Üretim Tesisat Ön kabul formu (DI-F-660), Tüketim Tesisat Ön kabul formu (DI-F-661)  imzalanarak Kabul-Devir-Hasar Takım Yöneticiliğine iletilmesi
9. Kabul-Devir-Hasar Takım Yöneticiliği tarafından TEDAŞ’a üye görevlendirme yazısının yazılması ve TEDAŞ tarafından atanacak personel başkanlığında Geçici Kabul işleminin yapılması
10. Geçici Kabul işlemi tamamlanan tesisin Geçici Kabul tutanaklarının Dağıtım Şirketine ulaşması
11. TEDAŞ tarafından Geçici Kabulü yapılan tesislerle ilgili dağıtım firmasının Yatırım Planlama Müdürlüğü ile “Sistem Kullanım Anlaşması” yapılması (Kaymakamlık yazısı ya da geçici kabul tutanağı kopyası ile başvurulur) ve akabinde dağıtım sistem kullanım bedellerinin ilk fatura döneminde oluşturması
12. Sistem Kullanım Anlaşması imzalandıktan sonra Üretim Tesisleri ile ilgili tesisatların tanımlanması ve abonelik işlemlerinin yapılması
13. Sistem Kullanım Anlaşması imzalandıktan sonra Üretim Tesisleri ile ilgili tesisatların Müşteri Teknik Hizmetler Müdürlüğü tarafından tanımlanması ve abonelik işlemlerinin yapılması
14. Serbest Tüketiciler Müdürlüğü tarafından okunacak üretim tesisatlarının belirlenerek ilgili ekiplerin yönlendirilmesi
15. Görevli Tedarik Şirketi tarafından mahsuplaşma işlemlerinin başlatılması.

Lisanssız elektrik üretimi başvuru evrakları ve başvuru süreci hakkında detaylı bilgiye AYEDAŞ sitesi üzerinden ulaşabilirsiniz.

Sonuç

Lisanslı ve lisanssız elektrik üretimi için maalesef hala çok fazla prosedür bulunmaktadır. Bu durum da özellikle güneş ve rüzgar enerji tesislerinin yaygınlaşması önünde büyük bir engel oluşturmaktadır. Daha az evrak ve prosedür daha yüksek kurulu güç anlamına gelir. Bundan dolayı umuyoruz ki önümüzdeki yıllarda gerekli yasal düzenlemelerle başvuru süreçleri daha kolay bir hale gelir.