Gelişmelerden haberdar olmak için bizi Google Haberler'den takip edin!
Tüm üretim sektöründe yaygın olarak kullanılan cıvatalar, somun olarak kullanılan ve sökülüp tekrar takılabilen ürünlerdir. Ürünün sıkma momenti genellikle somun kısmına uygulanır. Genellikle geometrik şekli altıgen yapıda olan ürünler silindirik bir yapıya sahiptir. Mobilya, profil, araç vb. aklınıza gelebilecek her türlü ekipmanda kullanılan cıvataların yaygın bir kullanım alanı vardır. Bu içeriğimizde sizlere cıvata, özellikleri çeşitleri ve ölçüleri ile ilgili bilinmesi gerekenleri derledik.
Cıvata Nedir?
Cıvatalar kırılması, parçalanması çok zor olan ürünlerdir. Takıldığı malzemeye güçlü kuvvet uygulaması sağlayan ürünlerin mukavemeti oldukça kuvvetlidir. Malzemeye kuvvetli bir moment kazandıran cıvataların sökülmeden parçalanması, kopması mümkün değildir. Bu sebeple kullanım alanı her geçen gün daha da artmaktadır.
Cıvatalar, genel anlamda bağlanmak istenen parçalara delik açılması suretiyle kullanılır. Parçalardan biri somun diğer ise yuvarlak dişi uçtur. Cıvatayı vidadan ayıran en önemli özellik, somun ile birlikte kullanılıyor olmasıdır. Yaygın olarak kullanılan cıvata çeşitlerinden biri de paslanmaz cıvatalardır. Söz konusu ürünler sıvı ile temas ettiğinde oksitlenme yapmaz. Bu sebeple özellikle dış mekânda bu ürünlerin yaygın olarak kullanıldığına şahit olabiliriz. Bunun yanında inşaat ve makine sektörlerinde paslanmaz cıvataların sıklıkla tercih edildiğini görürüz.
Paslanmaz cıvatalar boruların su ile temas eden noktalarında sıkça kullanılır. Burada amaç su boruları suya temas etse dahi oksitlenme ile karşılaşmamasıdır. Söz konusu durum suyun evsafını bozmasının yanında sağlıksız koşulların da oluşmasına neden olur.
Cıvata Çeşitleri ve Ölçüleri
Cıvatanın çeşitleri, kullanım alanlarına göre farklı cins ve özelliklerde üretilir. Bu kapsamda cıvata çeşitleri arasında aşağıdaki ürünleri bulabilirsiniz.
Baş Biçimlerine Göre Cıvata Çeşitleri
Baş biçimlerine göre cıvata çeşitleri aşağıdaki gibi sınıflandırılır.
- Altı köşe başlı cıvatalar
- Allen cıvatalar
- Havşa başlı cıvatalar
- Tornavida ağızlı cıvatalar
- Yıldız tornavida ağızlı cıvatalar
Özel Amaçlı Cıvata Çeşitleri
- Halka başlı cıvatalar
- Göz başlı cıvatalar
- U cıvatalar
- Flanşlı Cıvatalar
Gövde Biçimine Göre Cıvata Çeşitleri
- Başsız cıvatalar (saplamalar)
- Germe cıvatalar
- Vidalı pimler
- Sac vidalar
- Akıllı vidalar
- Ağaç vidaları
- Esnek cıvatalar
- Gövdesi toleranslı cıvatalar
Cıvata ölçüleri müşterilerin talepleri doğrultusunda üretilebileceği gibi genellikle standart ebatlarda satılan ürünler tercih edilir.
Altı köşe cıvatalar makine parçalarının birleştirilmesinde, inşaat sektöründe yaygın olarak tercih edilen ve en çok kullanılan cıvatalar arasındadır. Yapılan işin niteliklerine uygun şekilde cıvataların diş kısımları ince ya da kalın olmak üzere üretilebilir.
Ürünlerin diş kısımları kullanılan yere göre farklı ebatlarda olabilir. İşin durumuna göre somunun belli kısmında diş olabileceği gibi boydan boya dişli olarak da imal edilebilir.
Cıvataların kullanılması gerektiğinde, sıkma anahtarı her yere sığmayabilir. Bu gibi durumlarda allen cıvataların kullanılması çok daha doğru bir tercihtir. Bu sayede cıvatanın başı da dışarıda kalmamış olur.
Cıvatanın, başında tornavida ağzı açılmış olan çeşitleri de yaygın olarak kullanılan ürünler arasındadır. Cıvatanın, yine silindirik olarak üretilen çeşitleri yapısına uygun düz ya da yıldız tornavida ile sıkılabilir.
Cıvata ve Vida Arasındaki Fark
Cıvatalar somun anahtarı marifeti ile sıkıldığından vidalardan çok daha kuvvetli sıkma yaparlar. Söz konusu ürünler aynı zamanda vidalardan daha büyük ölçüde üretilmiştir. Vidalar ise genellikle bir gövde üzerine vidalanmak için kullanılır. Türk standartları enstitüsüne göre her iki ürün de cıvata olarak isimlendirilir. Fakat piyasada ürünler cıvata ve vida olarak sınıflandırılır.
Cıvatalar ve vidalar elle de üretilebilir. Fakat sektör içerisinde geniş bir kullanım alanı olduğu için seri üretim olmadan ihtiyacı karşılamak mümkün değildir. Ayrıca ürünlerin seri üretimi maliyeti de düşüren bir faktördür. Bu kapsamda geliştirilmiş modern tezgâhlar vardır ve ihtiyacı karşılamaktadır.
Her ne sebeple olursa olsun üretilmiş bir cıvatanın diş kısmına sonradan ekleme yapılmamalıdır. Cıvatalar otomatik makinelerde seri olarak üretildiğinden ürüne ekleme yapılması mukavemetini düşürecektir.
Setuskur adı da verilen vidalı pimler bütün gövdesi üzerinde yer alan başsız cıvata çeşitleri arasındadır. Genel olarak söz konusu ürünler aks, mil, kasnak, dişli çark ve volan gibi parçaların emniyetini almak için kullanılır. Uçları genellikle sertleştirilmiş olan ürünlerin farklı şekil ve ebatlarda üretilmiş modelleri vardır.
Sac vidaları da yaygın olarak kullanılan cıvada çeşitleri arasındadır. Keskin kenarlı bir yapıya sahip olan sac vidaları 2,5 mm’ye kadar kalınlığa sahip olan sacların bağlanmasında kullanılır. Söz konusu ürünler sökülebilir nitelikte birleştirme elemanıdır.
