Enerji

Enerji Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Gelişmelerden haberdar olmak için bizi Google Haberler'den takip edin!

Mühendistan Google News

Sizce enerji nedir? enerji çeşitleri nelerdir? bu yazımız ile bu soruların cevabına ulaşabilirsiniz.

Enerji kavramı okul yaşantımızda ve günlük hayatta birçok kez duyduğumuz doğayı ve evreni oluşturan temel bir bileşendir. Şimdi gelin bu kavramı ve çeşitlerini hep beraber inceleyelim.

Enerji Nedir?

Enerji Tanımı

Enerji genellikle iş yapabilme yeteneği olarak tanımlanır. Bana göre bu tanım oldukça eksiktir. Zaten bu kavram fizikte en zor tanımlanan kavramlardan birisidir. Çünkü mekanik,elektrik,ısı ve manyetik gibi birçok formda bulunur ve asla kaybolmaz.(Termodinamiğin 1. yasası) Enerjiyi şu şekilde tanımlayabiliriz; doğada ve evrende gerçekleşen tüm fiziksel ve kimyasal olaylarda mekanik,ısı,ışık,elektrik, nükleer ve manyetik çeşitlerinde kullanılan veya dönüştürülen tüm formların genel adıdır. 

Entalpi ve İç Enerji Nedir ?

İç Enerji Nedir ?

Bir sistemin moleküler yapısındaki molekül hareketliliğiyle ilişkili olan enerji türleri mikroskobik enerji olarak adlandırılır. Enerjinin de bütün mikroskobik formlarının toplamına da iç enerji denir ve birimi Joule olup U ile gösterilir.

İç enerji sistem moleküllerinin kinetik ve potansiyel enerjileri toplamıdır. Sistemin moleküllerinin sahip olduğu kinetik enerji ile ilgili kısmı duyulur enerji veya duyulur ısı olarak adlandırılır. Moleküllerin kinetik enerjisi sıcaklıkla doğru orantılı olarak değişmektedir. Yani sistemin sıcaklığı ne kadar artarsa moleküllerin kinetik enerjileri dolayısıyla iç enerjileri artacaktır.

Bilindiği gibi katı, sıvı ve gazlar faz değiştirerek birbirlerine dönüşürler. Katı bir maddeyi yeteri kadar ısıtırsanız eriyerek sıvı hale dönüşür, sıvıyı da ısıtırsanız da buharlaşarak gaz haline geçer. Katıdan gaz haline kadar sistem sürekli olarak enerji alır. Bu yüzden enerjisi en yüksek olan faz gazlardır. Tüm bu faz değişimlerinde sistemin iç enerjisine gizli enerji veya gizli ısı denir.

Entalpi

Sistemde bir akış varsa orada entalpiden söz edilebilir. Akış enerjisi P.V olarak bilinir yani akışkanın basıncı ve hacmi bu akış işi de sistemin iç enerjisine eklendiği zamanda entalpi elde edilmiş olur.

h=u+Pv

Enerji Çeşitleri Nelerdir ?

Enerjinin termodinamiğin 1. yasasına göre asla kaybolmadığını sadece biçim değiştirdiğini biliyoruz. Bu yüzden enerjinin bir çok formu vardır. Bunlar;

Not: Yukarıdaki enerji türlerini bu yazımızda yüzeysel olarak açıklayacağız. Daha ayrıntılı bilgi almak bu enerji türleriyle ilgili yazdığımız yazılara yukarıdaki bağlantılara tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Bu enerji türlerinin toplamı da bir sistemin toplam enerjisini oluşturur. Örneğin bir yemeği ısı enerjisiyle ısıtıyorsunuz aynı zamanda da karıştırıyorsunuz o zaman sistemin toplam enerjisi ısı enerjisi ile karıştırmayla yapılan mekanik enerjinin toplamı kadardır.

Enerji sürekli olarak doğada, yukarıda belirttiğimiz formlara doğal veya yapay olarak dönüşüm içerisindedir. Örneğin rüzgar enerjisi ile elektrik üretimi, rüzgarın kinetik enerjisi türbin üzerinde mekanik enerjiye dönüştürülmesi ve elektrik motoru ile elektrik üretilmesi ile sağlanır.

Mekanik Enerji Nedir?

Mekanik enerji, bir sistemin kinetik enerjisi ile potansiyel enerjisinin toplamı olarak tanımlanabilir. Yani mekanik enerjiyi kinetik veya potansiyel enerji olarak tanımlamak doğru değildir.

Kısacası bir sitemde hem kinetik hem de potansiyel enerji var ise o zaman sistemde kinetik enerji de vardır.

Mekanik Enerji Örneği

Bir topu havaya attığınızda topun ulaşabileceği maksimum yüksekliğe kadar ve geri düşmeye başladığında yere ulaşıp durana kadar olan süreçlerde topun hem kinetik hem de potansiyel enerjisi vardır. Fakat top yere düşüp durduğunda veya tepe noktasına yükseldiğinde mekanik enerjisi yoktur.

Kinetik Enerji Nedir?

Doğada etkisini en çok gördüğümüz enerji türü olan kinetik enerji, bir cismin kütlesi ve hızından dolayı sahip olduğu enerjidir. Yani bir cisim hareket halindeyse kinetik enerjisi vardır.

Kinetik Enerji ve Bowling
Kinetik Enerji ve Bowling

Kinetik Enerji Formülü Nedir?

Kinetik enerji cisminin hızının karesi ile kütlesinin çarpımının yarısı olup aşağıdaki formülle ifade edilir.

KE = ½ m V2 ( J )

Kinetik Enerji Örnekleri

  • Hareket eden her cismin ve canlının bir kinetik enerjisi vardır.
  • Ulaşım araçlarının belirli bir kinetik enerjisi vardır.
  • Bowling oynarken topun kinetik enerjisi sayesinde labutlar yıkılır.
  • Kurşun ve ok gibi savaş aletleri de yüksek kinetik enerjileri yüzünden öldürücüdür.

Potansiyel Enerji Nedir?

Kinetik enerji ile ilintili olan potansiyel enerji, bir cismin yüksekliğinden dolayı sahip olduğu enerjidir. Kinetik enerji de itici etken hız iken potansiyel enerji de yüksekliktir.

Rolling Coaster Örneği
Rolling Coaster Örneği

Potansiyel Enerji Formülü Nedir?

Potansiyel enerji, cismin ağırlığına, yer çekimine karşı iş yapıldığından yer çekim ivmesine ve cismin çıktığı yüksekliğe bağlıdır. Aşağıdaki formülle ifade edilir.

PE: m.g.h (J)

Potansiyel Enerji Örnekleri

  • Belirli bir yükseklikte duran bir taş potansiyel enerjiye sahiptir.
  • Hidroelektrik santrallerinde elektrik suyun potansiyel farkı kullanılarak üretilir.
  • Yay sistemlerinde depolanan enerji de potansiyel enerjidir.
  • Hidrolik pnömatik sistemlerde içerdiği akışkanların potansiyel enerjilerine göre çalışır.
  • Lunaparklarda kullanılan rolling coestelar da potansiyel ve kinetik enerjinin birbirine dönüşümüne göre çalışır.

Isı (Termal) Enerji Nedir?

Doğada ısı enerjisinin olmadığı hiç bir yer yok. Bir maddenin sıcaklığının artırılması sonucu yanma veya faz değiştirme gibi işlemler de açığa çıkan enerji türüdür.

Isı Enerjisi Örnekleri

  • Buhar çevrimli güç santrallerinde yakıtın yakılması sonucu açığa çıkan enerji,
  • Vücudumuzun hücresel faaliyetleri sonucu oluşan ısı
  • Yiyecek ve içeceklerin ısıtılması
  • Güneş enerjisi ile su ısıtma

Kimyasal Enerji Nedir?

Kimyasal enerji, maddelerin birbirleriyle olan reaksiyonu sonucu açığa çıkan enerji işlemidir.

Kimyasal Enerji Örnekleri

  • Yanma ve çürüme gibi olaylar
  • Bitkilerin güneş enerjisini depolaması
  • Biyogaz sistemleri
  • Biyodizel üretimi
  • Fosil yakıtların yakılması

Nükleer Enerji Nedir?

Nükleer enerji, maddelerin atomlarının parçalanması (Fisyon) veya kaynaşması (Füzyon) sonucu açığa çıkan enerjidir.

tepkimeler Mühendistan
Nükleer Fisyon Tepkimesi

Nükleer Enerji Örnekler

  • Nükleer santral sistemlerinde uranyumun çekirdeğinin parçalanmasıyla açığa çıkardığı enerji
  • Röntgen ve X-Ray cihazları
  • Uzay araçları

Elektriksel Enerji Nedir?

Maddelerin proton ve elektronlarının etkileşimi sonucu açığa çıkan bir enerji türüdür. Bu enerjiyi mekanik,ısı,nükleer ve kimyasal enerji gibi formların dönüşümü ile elde ederiz.

Elektromanyetik Enerji Nedir?

Radyo dalgaları, mikrodalgalar, X-ışınları ve gama ışınları gibi birçok farklı formda bulunabilen bir enerji türüdür. Ayrıca güneş ışığı da elektromanyetik bir enerji biçimidir, ancak bizim gördüğümüz ışık, geniş bir aralıkta elektromanyetik dalga boyları içeren bir spektrumun küçük bir kısmıdır.

Elektromanyetik Enerji Yayan Cihazlar

  • Sağlık sektöründe kullanılan kemoterapi gibi tıbbi cihazlar
  • Televizyon, cep telefonu ve bilgisayarların ekranları
  • Enerji iletim dağıtım hatları ve trafolar
  • GSM, radyo, televizyon ve telsiz baz istasyon antenleri
  • Uydu ve radar sistemleri

Bu yazıda enerji nedir ? enerji çeşitleri nelerdir ? sorularını sizelere yanıtlamaya çalıştık. Enerji çeşitleri ile ilgili daha fazla bilgi için kategoriler kısmında enerji sekmesini inceleyebilirsiniz. Yazımız ile ilgili görüş ve önerilerinizi aşağıdan yorum yaparak belirtebilirsiniz.

Emre LEBLEBİCİOĞLU

Emre Leblebicioğlu, enerji sistemleri ve mekatronik mühendisliği lisans ve makine mühendisliği yüksek lisans mezunudur. Enerji modelleme, rüzgar enerji santral tasarımı ve güneş enerjisi üzerine akademik çalışmaları vardır. Şuanda da aktif olarak güneş enerji sektöründe çalışmakta ve enerji üzerine de mühendislik danışmanlık hizmetleri sağlamaktadır. İyi düzeyde İngilizce ve temel düzeyde de Almanca bilmektedir.

İlgili Makaleler

2 Yorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu