Yeşil Bina Nedir? Yeşil Bina Özellikleri Nelerdir?

Yeşil Bina kavramını anlamak için ilk önce neden yapıldığını, fayda ve zararlarını anlamalı sonra anlaşılması sağlanmalıdır. Yeşil bina tasarımında sürdürülebilir malzeme kullanılmalı, hangi sertifikayı alabileceğine dair ön araştırma yapılmalıdır.

Haydi Yeşil Bina kavramını tanımlandığı, uygulanabilirliğini konuşabilecek bir içeriğe geçelim. Keyifli okumalar dilerim.

Yeşil Bina Nedir?

Yeşil Bina planlama, projelendirme, inşaat süresinin başından sonuna kadarki sürede ve binanın kullanılması veyahut işletmede olduğu süreçte, tüm faaliyetlerin çevre dostu olmasını kapsayan bina anlamına gelir. “Yeşil Bina” kavramı canlının hayatını devam ettirebilmesi için gerekli ortamın, çevre etiketi almış binalardan ibaret olması gerektiğinin savunulmasını içerir.

Her binanın yaşanmışlığı, içerisinde yaşayanlarla beraber bulunur. Bu binaların zamanla eskidiği, rutubet aldığı, döşemelerinin söküldüğü, küf nedeniyle oluşan sporların varlığı, havada asılı kalan ve duvarlardaki rutubetten dolayı kokan kötü koku bulunması… Bu durumların hemen hemen hepsinin insanlar için evlerinin Yeşil Binaya dönüştürülmesi istenilebilir.

Binaların zamanla eskidiği, rutubet aldığı, döşemelerinin söküldüğü, küf nedeniyle oluşan sporların varlığı, havada asılı kalan ve duvarlardaki rutubetten dolayı kokan kötü koku bulunması gibi nedenler insanların evlerinin yeşile dönüştürmesi için sebepler arasında yer almaktadır.

Bir binanın yenilenmesi ya da tekrar inşa edilmesi süreci içerisinde gerçekleştirilen tüm faaliyetler sürdürülebilirlik çerçevesinde geliştirilir. Bu faaliyetler içerisinde tasarım, inşaat, yenileme çalışmalarında bakım vb. süreçtir. Yapılan bu işlemlerin çevre dostu olması için uğraşılması sonucunda yeşil bina adını alır.

Yeşil olarak isimlendirilen bu binalar için söylenebilecek bir diğer nokta ise binaların bazı cepheleri güneş görmez. Bu durumu ortadan kaldıracak şekilde tasarımı yapılır. Hem bina hem de içerisinde yaşayanlar için yaşam kalitesini arttıran bir faktördür.

Her yeşil bina için yürürlükte olan yönetmeliklere bakılmalı, yönetmelik süreçlerini tamamlamalıdır. Yönetmeliğin dışında “Yeşil Bina Değerlendirme Sistemi (YBDS)” bulunmaktadır. Binalar tamamlanır tamamlanmaz bu sisteme işlenmektedir.

YBDS, gelişi güzel inşaatların yapılmamasını sağlar. Yeni ve modern bir dünyada artık sadece inşaat yetmemekte, inşaatı doğaya ve çevreye uygun olarak meydana getirilmesini tercih etmektedir.

Yeşil Bina Özellikleri Nelerdir?

Yeşil niteliği taşıyan binaların sertifikasyon alabilmeleri amacı ile bazı özellikleri taşımaları gerekmektedir. Bu özellikleri liste halinde ifade edildi.

1. Bina içerisinde ve dışarısında duvarların ayrıca tavan ile taban yüzeylerinin sızdırmazlık testlerinden geçmiş olması.
2. Aydınlatma işlemi için güneşten yararlanıyor olması.
3. Suyun verimliliğini arttırma amacı ile bağlantı elemanlarının binaya kazandırılması.
4. Yağmur suyu toplama kanalı yapılması.
5. Binadan çıkan ve çıkacak atıkların geri kazanım ve geri dönüşümü şeklinde işlemlere girmesi için teknolojinin bulunması.
6. Binanın bulunduğu iklim örtüsü.
7. Binanın çatısı ve altyapısı için sürdürülebilir yaklaşımlar olmalı.
8. Her türlü enerjiyi yenilebilir ve tükenmeyen kaynaklardan karşılaması.
9. Gri ve Siyah kaynaklı atık suyun toplanılması ve geri kazanılması.
10.  Aydınlatma lambaları olarak LED ışığı tercih edilmeli.
11.  Düşük basınç sahibi arıtma teknolojileri olması.
12. Havalandırma sistemlerinin doğal olarak sağlanması.

Her geçen gün insanlık olarak doğaya daha fazla zarar veriyoruz. Bu nedenle verilen zararı azaltmanın veyahut tamamen ortadan kaldırmanın sürecine girildi. Yeşil bina sistemi, bunlardan sadece biri.

Peki içerisinde hangi faydaları barındırmakta? Asıl amaç doğal hammadde kaynaklarının korunmasıdır. Bu kapsamda:

1. Su tüketimini oldukça aşağıya çeker.
2. İç mekân ve dış mekân havasını yeniler.
3. Toksik/ çevreye zararı bulunan malzemelerden çok etkisi sıfıra indirilmeye çalışan malzemelerden yararlanıldığı için her aşamada çevre gözetilir.
4. Sürdürülebilirliğin firma sahipleri için en cazip tarafı uzun vadede maliyeti düşürmesidir. Geri kazanım ve Geri dönüşüm süreçlerini önemseyen bir binanın kendi atığından para kazanabileceğini ya da tükettiği enerjiden azalım olduğunu tahmin etmek güç değildir.
5. Binada yaşayacak insanların hem ceplerindeki paranın azalmamasını sağlar hem de daha sağlıklı koşullarda bulunmasını gerçekleştirir.

Yeşil Bina Tasarımı Nasıl Yapılır?

Yeşil bina tasarımında kullanılacak malzeme çok önemlidir. Özellikle bina ömrünü tamamladıktan sonra tekrar geri dönüşümü sağlanacak ya da çevreye zararı minimum olacak malzemeler kullanılmalıdır.

Yeşil bina tasarımında kullanılan malzemelere bakacak olursak:

1. Üretim Aşamasında Topraktan Faydalanılmış Malzemeler
2. Ahşap Gibi Ağaç Temelli Malzemeler
3. Bambu, Kamış, Balya gibi Dayanaklı ve Kalın Malzemeler
4. Hem Enerji Hem De Doğal Ortamdan Yana Olanlar İçin Doğal Taş Malzemeleri
5. İçerisinde sürdürülebilir işlemleri barındıran çimento
6. Doğal Lifler Kamışa Göre Daha İnce Olsa Da Çevre Dostu ve Pahalı Ürünler Arasındadır.
7. Kompozit, Kül, Geri Dönüşüme Girilmesi Sağlanmış Petrol Ürünleri

Söylenebilecek bir diğer nokta ise binaların bazı cepheleri güneş görmez. Bu durumu ortadan kaldıracak şekilde tasarımı yapılır. Hem bina hem de içerisinde yaşayanlar için yaşam kalitesini arttıran bir faktördür. Üstelik bu yaşayanlar içerisinde sadece insanlar bulunmaz. Hayvan ve çeşitli bitkilerde canlı sınıfına girer.

Türkiye’deki Yeşil Binalar

Türkiye, dünyada bulunan diğer ülkelerden biraz daha geri kalmış olsa da Yeşil binalar için çalışma başlatmıştır. Ülkemiz içerisinde yer alan yeşil binalar, ÇEDBİK kısmına dahil olur. ÇEDBİK sisteminde şu ana kadar tam 484 bina yeşil olarak kaydedilmiştir.

Peki ÇEDBİK (Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği) sistemine dahil olan binalarda hangi kriterlere bakıldı?

1. Enerji Verimliliği
2. Su Verimliliği yağmur sularının toplanıp bahçe sulama veyahut temizlik gibi işlerde kullanılmasıdır. Bazı binalarda ise suların arıtılıp kullanma suyu olarak tekrar geri dönüştürülmesi bu kriterde anlatılmak istenilendir.
3. Havalandırma, Yangın Tüplerinden Kaynaklı Olan Emisyon Değerlerinin Yönetmelikler Vasıtasıyla Düşürülmesi
4. Aydınlatmada Elektriği Az Çeken Ama İstenilen Ortamı Aydınlatan Lambalar Kullanılması.
5. Malzeme ve Kaynaklar olarak tanımlanan kriter ise binaların yapımında ya da yenilenme sürecinde çevre dostu ürünlerin kullanılması, yenilebilir enerjiden yararlanılmasıdır.
6. İç mekân Hava Kalitesi ve Canlı Konforu kriteri Yeşil Bina kavramının en temel noktasıdır. Hem bina hem canlı sağlığını düşünen bir kriter.

Yeşil Bina Sertifikaları

Türkiye şartlarında inşa edilen hemen hemen her binanın, ömrü bellidir. Belli bir süre sonra binanın eskimesi ve deformasyonlara uğraması nedeniyle çevreye karşı zararlı niteliklere sahip salınımları gerçekleştirmektedir. Bu gibi durumların önüne geçerek çevrenin yanında olabilmek amacı ile sürdürülebilir çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Yeşil Bina Sertifikaları ise binaların bu sürdürülebilir çalışmalara katıldığının göstergesidir.

Başlıca yeşil bina sertifikaları aşağıdaki gibidir.

• LEED,
• B.E.S.T,
• GREEN LEED,
• DGBN,
• Green Star,
• Green Globe,
• Well,
• HQE,
• ITACA,
• LBC,
• CASBEE,
• Actıve House
• BREEAM

Bunların arasında ülkemizde en çok kabul gören LEED sertifikasıdır.

LEED sertifikası üzerine konuşalım. Elimizde bir bina olsun. Bu binanın diğer binalarla birkaç yönden dolayı kıyaslaması LEED sistemi ile yapılır. Oluşturduğu atık miktarı, kullandığı enerji miktarı, bina için kullanılan su ve elektrik enerjisi kıyaslama yapılan yönlerden bazılarıdır.

İsimlerinin verilen sertifikaların hemen hemen hepsinin bir kılavuzu bulunur. Bu kılavuz süresince binanın yeşil bina kapsamındaki işlemler takip edilir. Kılavuz vasıtası ile bu işlemlerle ilgilenenlerin, işlemler dahilinde hata yapmaması sağlanır.

Her yeşil bina sertifikasının geçerlilik süresi binanın ömrüne göre orantılıdır. Bu sertifikaları binanın sürdürülebilirlik veyahut çevre dostu yaklaşımlarına bakarak binanın performansı belirlenir ve sertifikaya işlenir. Sertifikaya göre özellikler farklılık göstermektedir. Bu nedenle sertifikalı bina olması hedeflenen sertifikanın özelliklerine bakılmalı ve binayı ona göre hazırlamalıdır.