Gelişmelerden haberdar olmak için bizi Google Haberler'den takip edin!
Havaların ısınmasıyla ve COVID-19 sonrası normalleşmenin başlamasıyla beraber artık insanlar dışarıda daha fazla zaman geçirmeye başladı. Bununla birlikte de UV (Ultraviyole) İndeksi kavramı ve güneş radyasyonundan korunma yöntemleri de daha fazla gündeme gelmeye başladı. Bu içeriğimizde UV İndeksi Nedir? Dereceleri ve Etkileri Nelerdir? gibi soruların cevaplarını derledik.
UV İndeksi (UVI) Nedir?
Kısa olarak UVI olarak bilinen UV İndeksi yani Ultraviyole İndeksi, güneşin yaydığı, yeryüzüne ulaşan ve insan sağlığını olumsuz olarak etkileyebilecek, ultraviyole radyasyon miktarını belirten uluslararası bir standart ölçektir. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’ne göre bu ölçek 0-15 arası bir skaladadır ve 1 UVI = 0,025 W/m2’dir.
UV İndeksi, ilk olarak 1992 yılında Kanadalı bilim adamları tarafından geliştirilmiş ve sonrasında ise Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Meteoroloji Örgütü tarafından 1994 yılında standartlaşarak aktif olarak uygulayamaya geçmiştir.
Hemen hemen her akıllı telefonda yer alan hava durumu uygulamalarında da UV indeksini görebilirsiniz. UV İndeksi ne kadar yüksek ise, güneş ışınlarının insan üzerine vereceği zarar da o kadar büyük olur. Bu sebepten güneşin en tepede olduğu konumda yani UVI’nin en yüksek olduğu zaman güneş ışınlarına maruz kalırsak ve güneş kremi vb. koruma yöntemlerini kullanmaz isek cildimizde acı verici yanmalar oluşur.
UV radyasyon seviyesi gün içerisinde farklılık gösterse de saat 12.00 ile 14.00 saatleri arası en yüksek seviyededir. Tabi uzmanlar yaz aylarında genellikle saat 11.00 ile 15.00 arasında güneşe uzun süre korunmasız maruz kalınmaması gerektiği konusunda uyarıyorlar.
UV indeksi Bölgelere Göre Değişimi
UV İndeksi, Ekvator çizgisine yakın bölgelerde yıl boyunca gün içerisinde çok yüksek değerlere ulaşabiliyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre Kenya’nın başkenti Nairobi’de ultraviyole (UV) seviyesi yıl boyunca 10 ve üzeridir.
Ülkemizde ise Akdeniz bölgesinde bu değer 9-10 arasındadır.
UV İndeks Değeri ve Derecesi
| UV İndex Değeri | UV İndex Derecesi | Anlamı |
| <2 | Düşük | 0-2 arası değeri düşük risk aralığındadır. Bu aralıkta güneş ışınları çok zararlı değildir. |
| 3-5 | Orta | Bu aralık orta risk seviyesidir ve 20 dk güneş altında kalınabilir. Ama şapka, güneş gözlüğü kullanılması önerilmektedir. |
| 6-7 | Yüksek | Yüksek risk aralığında olan bu indeks değerindeki güneş radyasyonu altında 15 dk’dan fazla kalındığında cildinizde yanmalar oluşmaya başlayabilir. Cilt yanıklarından korunmak içinse şapka ve güneş gözlüğü takılmalı ve yüz kremlerle korunmalıdır. |
| 8-10 | Çok Yüksek | Özellikle ülkemizde güney kesimlerde yazları bu derecede UV değerleri görülür ve bu değerlerdeki radyasyon altında korunmasız bir şekilde 10 dk’dan fazla zaman geçirmek önerilmez. Koruyucu kremler, şapka ve güneş gözlüğü kullanılmalıdır. Bu değerler genellikle yazları saat 11.00-15.00 arası görülür bu sebepten de uzmanlar hep bu aralıklarda gölgede kalınması uyarısında bulunuyor. |
| 11+ | Aşırı | Bu değer canlılar için en yüksek riske sahip seviyedir. 5 dk’dan fazla güneşin altında kalınmamalı ve zorunlu olmadıkça dışarı çıkılmamalıdır. |
Ultraviyole UV Neden Tehlikelidir?
Vücudumuzun D vitamini sentezlemesi için güneş ışınlarına ihtiyacımız olduğu bilinen bir gerçektir. Fakat uzun süreli UV ışınına maruz kalmak özellikle açık tenli insanlarda kolaylıkla güneş yanıklarına sebep olur. Tabi bu en hafif rahatsızlıktır. Uzmanlar UV radyasyonunun cilt kanseri ve göz kataraktına sebep olabileceği konusunda uyarmaktadır.
Uzmanlar ayrıca cilde gelen UV miktarının hava sıcaklığına bağlı olmadığını, nisan ayında bile açık ve hafif rüzgarlı bir havada UV seviyesinin ağustos ayı ile aynı olabileceğine dikkat çekiyorlar.
Bu sebeplerden dolayı UV İndeksi, hava durumlarına bakarken de kontrol edilmelidir. Akıllı telefonlarda bulunan hava durumu uygulamalarından bu indeks kontrol edilip, gerekli önlemleri alarak dışarı çıkmalısınız. Özellikle de şapka, şemsiye, güneş gözlüğü ve yüksek faktörlü güneş kremleri en etkili önlemlerdir.
Ultraviyole yani UV’den Nasıl Korunmalıyız?
Güneş ışınlarının cilde ve vücudun diğer bölümlerine verdiği zararı azaltmak için şu önlemleri uygulayabilirsiniz.
- UV İndeksi yüksek, güneşin en tepede olduğu saatlerde zorunlu değilse dışarı çıkmamalısınız. Çıksanız bile güneşin altında uzun süreler kalmamaya özen gösterin.
- Mutlaka şapka ve güneş gözlüğü takın. Vücudunuz açıkta kalan kısmına yüksek faktörlü güneş kremini düzenli olarak sürün. (Bu özellikle açık tenli ve hassas ciltlere sahip olanlar için önemlidir.)
- Uzmanlar UV ışınlarına uzun süre maruz kalanlarda katarakt, kanser ve kar körlüğü gibi rahatsızlıkların oluşabileceği konusunda uyarıyor. Bu sebepten de güneş gözlüğü takmak da oldukça önemli.
