Türkiye’nin Yenilenebilir Enerji Potansiyeli

Yenilenebilir enerji kaynakları ile elektrik ve ısı üretimi tüm dünyada her geçen gün yaygınlaşmaktadır. Yani büyük çapta küresel bir enerji dönüşümü çoktan başladı ve birçok ülke de elektrik üretiminde yenilenebilir enerji payını arttırmaya çalışıyor. Ayrıca Türkiye de bu ülkelerden birisidir. Peki Türkiye’nin yenilenebilir enerji potansiyeli ne kadar? Gelin tüm bunları birer birer inceleyelim.

Not: Bu içerik, bilimsel literatür taraması sonucu elde edilen bilgilerin birleştirilmesi ile oluşturulmuştur.

Türkiye’nin Mevcut Enerji Sistemi

Yenilenebilir enerji kaynaklarının ülkemizdeki potansiyellerine bakmadan önce, Türkiye’nin mevcut enerji sistemini bilmemiz büyük önem taşımaktadır. Bu yüzden Enerji Bakanlığı’nın yayınladığı 2019 yılı enerji denge tablosuna göre kurulu güç değerleri de aşağıdaki tabloda listelenmiştir.

Yukarıdaki tabloya göre Türkiye’deki toplam kurulu güç 91579 MW seviyesindedir. Bu kurulu gücün, 44767 MW’lık kısmını yani %48,9’nu yenilenebilir enerji kaynakları oluşturmaktadır. Bu kaynakların da yıllık elektrik üretim değerleri de ayrıca önemlidir. Bunu da ayrıca aşağıdaki tabloda görebilirsiniz.

Kaynaklara göre Türkiye’nin Yenilenebilir Enerji Potansiyeli

Türkiye hemen hemen tüm yenilenebilir enerji kaynakları konusunda şanslı bir ülkedir. Yani Güneş, rüzgar, biyokütle, dalga, jeotermal, hidroelektrik gibi kaynaklar da büyük bir potansiyele sahiptir. Ayrıca kaynaklara göre Türkiye’nin yenilenebilir enerji potansiyeli de aşağıdaki alt başlıklar ile açıklanmıştır.

Güneş

Türkiye tam bir güneş ülkesi konumundadır. Yani Türkiye’de ortalama olarak metre kare başına düşen güneş radyasyonu miktarı saatte 4,18 kW değerindedir. Ayrıca güneşlenme süresi ise günlük ortalama 7,5 saattir. Buna göre tüm bu değerler baz alınarak hazırlanan bilimsel bir çalışmada Türkiye’nin teorik güneş enerji potansiyeli 6150 TWh, ekonomik olarak uygulanabilir gerçek potansiyel ise 305 TWh civarıdır. [3]

Rüzgar

Rüzgar enerjisi de Türkiye’nin şanslı olduğu kaynaklardan bir tanesidir. Üç tarafı denizlerle çevrili bir yarım ada ülkesi olan Türkiye’nin özellikle kıyı kesiminde rüzgar enerji santralleri yoğunlaşmıştır. Türkiye’de ortalama rüzgar hızı 2,6 m/s ve rüzgar güç yoğunluğu da 25,8 W/m² ‘dir. Bu yüzden de rüzgar enerjisinin teorik potansiyeli 88000 MW civarıdır. Ayrıca bu kapasitenin de 48000 MW’lık bir kısmı ekonomik olarak uygulanabilir durumdadır. [3]

Hidro

Hidroelektrik santralleri baraj ve nehir tipi olmak üzere ikiye ayrılır. Yani baraj tipi hidroelektrik santralleri baz yükü karşılayan sabit elektrik üretimi sağlayan santrallerdir. Diğer yandan nehir tipi hidroelektrik santralleri ise aynı güneş ve rüzgar gibi değişkendir. Yani elektrik üretimi nehir akıntısına göre değişiklik gösterir. Sonuç olarak Türkiye’nin teorik hidroelektrik kapasitesi 433 GW iken uygulanabilir maksimum kapasite 127,38 GW’dır. [3]

Jeotermal

2019 yılı verilerine göre Dünya’da jeotermal enerji kurulu güç artışında Türkiye’de ilk sırada yer almıştır. Yani Türkiye jeotermal kapasitesi artırımı konusunda 2019 yılında liderliği ele geçirdi ve kurulu güç 1515 MW seviyesine ulaştı. Ayrıca Türkiye’nin bulunan rezervlere göre şuan için uygulanabilir jeotermal enerji kapasitesi 4500 MW seviyesindeyken, teorik kapasite de 38000 MW civarıdır. [3]

Biyokütle

Biyokütle, tarım, hayvancılık, endüstriyel faaliyetler ve evsel kullanım sonucu ortaya çıkan organik maddelerdir. Ayrıca Türkiye’de bir yılda oluşan biyokütle ve atıkların enerji üretim kapasitesi hesaplandığında biyokütlenin teorik potansiyeli yılda 389,79 TWh, elde edilebilir potansiyel ise yılda 197,71 TWh civarıdır. [3]

Dalga

Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili bir yarım ada ülkesidir. Ama dalga enerjisi potansiyeli olmasına rağmen dalga enerjisinden elektrik üretimi yapan resmi bir güç santrali henüz kurulmamıştır. Ayrıca 2010 yılında yapılan bir çalışmada denizlerimizdeki dalga enerjisi potansiyeli hesaplanmış ve sonuçlar yayınlanmıştır. Sonuç olarak bu çalışmaya göre Türkiye’nin ortalama dalga enerji potansiyeli yaklaşık olarak 10 TWh/yıl civarıdır. [4]

Sonuç

Türkiye her geçen yıl, yenilenebilir enerji kurulu gücünü arttırmaktadır. Bu yüzden içeriğimizde de belirttiğimiz gibi Türkiye yüksek yenilenebilir enerji payına ulaşma potansiyeli olan bir ülke konumundadır. Ayrıca Türkiye’nin yenilenebilir enerji potansiyeli iyi bir şekilde belirlenip, buna uygun gerekli çalışmalar yapılmalıdır. Ayrıca potansiyel belirleme çalışmaları da düzenli aralıklarla gerçekleştirilmeli ve halka açık platformlarda herkese düzenli bir şekilde sunulmalıdır. Sonuç olarak Türkiye’nin geleceği yönelik tüm enerji hedefleri de yenilenebilir enerji kapasitesinin arttırılmasına yöneliktir. Yani temiz enerjiye geçiş konusunda Türkiye yoluna emin adımlarla devam etmektedir.

Kaynaklar

• [1] Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı (2020). “2019 Enerji Denge Tablosu” | Bağlantı
• [2] EPİAŞ (Aralık, 2019). “Elektrik Piyasaları Aylık Raporu” | Bağlantı
• [3] Melikoğlu, M. (2016). “The Role of Renewables and Nuclear Energy in Turkey’s Vision 2023 Energy Targets: Economic and Technical Scrutiny”. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 62, pp. 1-12.
• [4] Sağlam M., Sulukan E. & Uyar T. (2010). “Wave Energy and Technical Potential of Turkey”. Journal of Naval Science and Engineering
  2010, Vol. 6 , No.2, pp. 34-50.