Rüzgar Türbini Çevresel Etkileri: Rüzgar Türbini Sendromu

Rüzgar türbinlerinin insan sağlığı açısından olumsuz etkilerinin olduğu günümüzde ciddi bir şekilde tartışılmaktadır. Rüzgar türbinlerinin çevresel etkileri arasında yer alan ve rüzgar türbini sendromu adı verilen bu etkileri yazımızda derledik.

Rüzgar türbinleri, rüzgar ile elektrik enerjisi üretmek için kullanılan en yaygın teknolojilerdir. Öyle ki bu teknoloji özellikle de yenilenebilir enerji kullanımına geçişte çok önemli bir rol oynamaktadır. Avrupa birliğine üye ülkelerde rüzgar ile güç üretimi, elektrik tüketiminin yaklaşık %14’lük bir kısmını, ABD de ise %8’lik kısmını karşılamaktadır. Bu değerlerin koyulan hedefler doğrultusunda, 2050 yılına kadar da daha çok artması bekleniyor.

Yenilenebilir enerji ile elektrik üretiminde oldukça önemli bir paya sahip olan rüzgar türbinleri hakkında gerek hayvanlar gerekse de insanlar üzerinde birçok olumsuz etkileri olduğu günümüzde hala tartışılmaktadır. Özellikle de kuşların ve yarasaların rüzgar türbinleri kanatları yüzünden ölmesi ve bu kanatların dönerken çıkardığı seslerin insanları ve hayvanları olumsuz olarak etkilemesi öne çıkan tartışma konularındandır. İnsanlar üzerindeki olumsuz etkileri de rüzgar türbini sendromu olarak adlandırılmaktadır.

Rüzgar Türbini Sendromu

Rüzgar santrallerine yakın yaşayan insanlarda bir takım sağlık problemleri meydana gelmektedir. Bazı insanlar buna rüzgar türbini sendromu adını vermektedir. Peki gerçekten rüzgar türbinlerine yakın yaşamak insanlar üzerinde sağlık problemlerine neden olur mu? Şimdi gelin rüzgar santralleriyle ilişkili bu olası sağlık problemlerini inceleyelim.

Rüzgar Türbini Sendromu Nasıl Oluşur?

Hızla dönen büyük rüzgar türbin kanatlarının etrafında oluşturduğu bir etki vardır. Hızlı bir şekilde dönen kanatlar, zayıf ama belirgin bir ses üretir ve hava basıncında aksamalara sebep olur. Bu ses hava ile kanatların hareket etmesiyle ve türbin makinesinin titreşimi sebebiyle oluşur. Bu sese infrasound denir ve 20 Hz frekanstan daha düşük olan sesleri ifade eder. Yani insan kulağının duyamayacağı frekans aralığında olan seslerdir. Rüzgar türbinleri de infrasound oluşturur ve hatta 20 Hz değerinin de bir miktar üzerine çıkarak duyulabilir tiz ses ve titreşimler oluşturur bunun da sağlık problemlerinin oluşmasına zemin hazırladığı, rüzgar santrallerine yakın yerlerde yaşayan insanlar tarafından rapor edilmektedir.

Rüzgar Türbini Sendromu Semptomları

Rüzgar türbini sendromu semptomları şunlardır:

• Baş ağrısı
• Uyku problemi
• Uyku terörü (halk dilinde karabasan)
• Kulak çınlaması
• Sinirlilik ve huzursuzluk problemleri
• Konsantrasyon ve hafıza problemleri
• Denge sorunu, baş dönmesi ve mide bulantısı gibi sorunlar

Yukarıdaki sorunlar, az sayıda bilim adamının küçük bir grup insan üzerinde incelemeler yaparak, gözlemlenip belgelendi fakat bilim camiası rüzgar türbini sendromu sorununun var olup olmadığı sonucuna henüz varamadı. Ayrıca rüzgar türbinlerinin infrasound yani 20 Hz altı sesleri oluşturup, oluşturmadığı ve dizel motorlar veya sahile çarpan dalgaların oluşturduğu sesten daha fazla olup olmadığı konusunda da çeşitli tartışmalar vardır. Fakat bilinen bir şey var ki yüksek hızlarda, rüzgar türbinleri duyulabilir vınlama ve hava ile gerçekleşen titreşim üretir. Bu sesleri de sürekli düzenli bir şekilde duyan insanlarda rüzgar türbini sendromu gerçekleşir.

Rüzgar türbinlerine yakın yerlerde yaşayan bazı insanlar, uyku bozuklukları, baş ağrısı ve konsantrasyon problemleri yaşadıklarını belirtiyorlar. Bu rüzgar türbini sendromu semptomlarını ve infrasoundun yanı sıra sürekli uğultu ve titreşimlerin etkileri olarak açıklanabilir

Ancak, bu semptomların birçoğu, örneğin uyku bozukluğu gürültülü bölgelerde yaşayan her insanda görülebilir. Otoyolların yakınında ya da yoğun caddelerde yaşayan insanlar da uyumakta zorlanabilir ve uyku eksikliği, sinirlilik, endişe, konsantrasyon ve baş dönmesi gibi diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Toronto Üniversitesi ve Ramboll’dan bir araştırma ekibi tarafından 2018 yılında yapılan bir çalışmada, rüzgar türbinlerinin, yakınında yaşayan insanlar üzerinde uyku rahatsızlığı, kan basıncı veya stres gibi sorunlara sebep olduğu konusunda doğrudan bir bağlantı bulamamıştır.

Rüzgar Türbini Sendromunu Önlemek İçin Yapılması Gerekenler

Rüzgar türbinlerindeki bu ses sorununu çözmek için, yeni rüzgar enerji teknolojisinde, ses azaltma sistemleri kullanmaktadır. Son jenerasyon rüzgar türbinleri, ilk inşa edilen modellerden çok daha sessiz olarak çalışmaktadırlar. Ayrıca dişlilerden ve jeneratörlerden gelen gürültü de azaltılmıştır. Kanatlar ise gürültüyü daha da azaltmak için yeniden tasarlanmıştır.

Yapılan bilimsel çalışmalar yine de rüzgar türbinlerine yakın yaşayanların, yaşamayanlara göre daha fazla sağlık sorunu bildirdiğini ortaya koymuştur. Bu sebepten birçok uzman, rüzgar santralleri etrafına belirli mesafelerde bir tampon bölge kurulmasını önermektedir. Ama şuan bazı rüzgar santralleri yerleşim yerlerine 800 metreye kadar yakın bir mesafede bulunmaktadır.

Sonuç

Sonuç olarak rüzgar türbinlerinin insan sağlığını etkilediğine dair doğrudan bir kanıt bulunamasa da, belki psikolojik belki de diğer sebeplerden ötürü rüzgar santrallerine yakın bölgelerde yaşayanlarda belirli sağlık sorunlarının görüldüğü açıktır. Bunu önlemek için de tampon bölge oluşturmak veya rüzgar türbinlerine ses engelleyici teknolojinin adapte edilmesi en iyi yöntemler olarak öne çıkıyor.

Kaynak: HowStuffWorks

Rüzgar türbini sendromu ile ilgili sorularınızı ve rüzgar türbinlerinin sağlık açısından etkilerine eklemek istediklerinizi yorum olarak belirtmeyi unutmayın.