4 Başlıkla Zamanın Ötesindeki Deha Nikola Tesla Kimdir? Hayatı ve Çalışmaları

Sırp asıllı Amerikalı mühendis ve fizikçi olan Nikola Tesla olmasaydı bırakın bu biyografiyi okumayı evinizde elektrik bile kullanamayabilirdiniz. Bu yazımızda sizlere belki de hayatımızın en önemli buluşlarına imza atan Nikola Tesla’nın hayatından ve yaptıklarından bahsedeceğiz.

Nikola Tesla Kimdir?

Tesla, 86 yıllık ömrü boyunca (AC) Alternatif akım, elektrik motorları, radyolar, flüoresan lambalar, lazer ve uzaktan kumandalar ve daha 300’den fazla icadıyla patent başvurusunda bulundu.

Bununla birlikte ölüm ışını adını verdiği düşmanların istilasından korunmak için aşılamayacak bir “kuvvet duvarı” fikrini ortaya attı. Bu bilim dünyasını alt üst edecek bir fikirdi. Sırf bu fikirleri ve çalışmaları ile bile bilim tarihinin en önemli ve eksantirik dehalarından biri olduğunu söylemek güç olmasa gerek.

Nikola Tesla, 10 Temmuz 1856’da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’ndaki (bugünkü Hırvatistan) Smiljan’da doğdu. Babası Milutin Tesla, bir Sırp Ortodoks Rahibiydi ve annesi Djuka Mandic, ev aletlerinin mucidiydi.

Nikola Tesla’nın Hayatı ve Çalışmaları

Tesla, üniversitede fizik ve matematik derslerine olan ilgisinden sonra elektrik bilimine merak sardı. 1873’te Avusturya’daki Prag Üniversitesi Politeknik Enstitüsü katıldı. 1881’de Budapeşte’de bir telefon şirketinde elektrik mühendisi olarak işe girdi. 1883’te Fransa’nın Strasbourg kentindeyken, endüksiyon motorunun (elektromanyetik endüksiyonla çalışan bir AC motoru) prototipini yaptı ve başarıyla test etti. Avrupa’da kimsenin ilgisini çekemediği için Tesla, New York’ta Thomas Edison için çalışmak üzere Amerika Birleşik Devletleri’ne geldi. Tesla’nın çocukluk hayali, Niagara Şelalesi’nin gücünü kullanmak ve bundan elektrik enerjisi elde edebilmekti. 1895’te, alternatif akım için büyük bir ilerleme olan ilk hidroelektrik santralini tasarladı.

Nikola Tesla o kadar çalışkan bir bilim adamıydı ki bir seferinde iki saat uyuduğunu ve pillerini şarj ettiği sıralarda uyukladığını söylemiştir. Bir ifadesine göre, bir keresinde 84 saat uyumadan çalışmıştır. 1882’de Tesla, AC gücü kullanan neredeyse tüm cihazların temelini oluşturan bir fizik ilkesi olan manyetik alanı keşfetti. Bu prensibi, elektrik gücünün üretimi, iletimi, dağıtımı ve kullanımı için AC endüksiyon motorunu ve çok fazlı sistemi inşa etmek için kullandı.

Thomas Edison New Jersey’deki laboratuvarında çalışırken, doğru akımı “DC”. Nikola Tesla ise alternatif akımı “AC” tercih etmiştir. Ancak bu fikir savaşı Tesla’nın AC’nin daha yüksek verimliliği nedeniyle sonunda kazanmasına yol açmıştır.  Tesla ayrıca mucit George Westinghouse ile çalıştı ve ortaklıkları Amerika genelinde elektriğin kurulmasına yardımcı oldu.

Tesla, 1888’de motorları ve elektrik sistemleri konseptini tanıttığı “Yeni Bir Alternatif Akım Motorları ve Transformatörleri Sistemi” adlı klasik bir makale yazdı. Çalışma Westinghouse’un dikkatini çekti ve sonunda ülkenin geri kalanına elektrik getirmek için ortak çalışmaya başladılar.

Tesla’nın AC tahrikli sistemi, bugün elektrik sağlamak için hâlâ dünya standardı olmaya devam ediyor. Ayrıca bugün radyolarda, TV setlerinde ve diğer elektronik cihazlarda yaygın olarak kullanılan bir cihaz olan Tesla bobinini de icat etti. 1891’de, Tesla bobini olarak bilinen, yüksek frekanslı alternatif akımlar üreten bir endüksiyon bobini geliştirdi. Elektrik aydınlatması, X-ışınları ve kablosuz güç üretmek için deneylerde kullandı ve radyo, TV’nin temelini oluşturdu. Günümüzde bobinler daha çok eğitim amaçlı kullanılmaktadır.

Tesla, 1896’da temel radyo sisteminin patentini aldı. Radyonun icadı genellikle  1901’de ilk transatlantik radyo yayınını yapan Guglielmo Marconi’ye atfedilir. Ancak Tesla, daha sonra Marconi tarafından kullanılan bir radyo vericisinin temel öğeleri için patentler geliştirdi.

Ayrıca yüksek voltajlı elektrik ve kablosuz iletişim üzerine kayda değer araştırmalar yaptı. New York laboratuvarının çevresinde birkaç mil boyunca zemini sallayan bir deprem yarattı. Ayrıca dünya çapında kablosuz iletişim, faks makineleri, radar, radyo güdümlü füzeler ve uçakları öngören bir sistem tasarladı. İnsanlığın gelişimi yeni buluşlara bağlı olduğunu dile getirmiştir.

Tesla, kariyeri boyunca, dinamolar (pillere benzer elektrik jeneratörleri) ve endüksiyon motoru da dahil olmak üzere bir dizi önemli buluş için fikirler keşfetti, tasarladı ve geliştirdi. 

Ayrıca, AC makinesinin temeli olan radar teknolojisi, X-ray teknolojisi, uzaktan kumanda ve dönen manyetik alanın keşfinde öncüydü. Tesla en çok AC elektriğe ve Tesla bobinine yaptığı katkılarla tanınır.

AC Elektrik Sistemi

Tesla, 20. yüzyılın önde gelen güç sistemi haline gelecek ve o zamandan beri dünya çapında standart olarak kalacak alternatif akım (AC) elektrik sistemini tasarladı. 1887’de Tesla Elektrik Şirketi için fon buldu ve yıl sonuna kadar AC tabanlı icatları için birkaç patent başvurusunda bulundu.

Tesla’nın AC sistemi kısa süre sonra, ülkeye uzun süreli güç sağlamak için bir çözüm arayan Amerikalı mühendis ve iş adamı George Westinghouse’un dikkatini çekti. Tesla’nın icatlarının bunu başarmasında yardımcı olacağına inanarak, 1888’de patentlerini Westinghouse Corporation’da 60.000 $ nakit ve hisse senedi karşılığında satın aldı.

AC sistemine olan ilgi arttıkça, Tesla ve Westinghouse, doğru akım (DC) sistemini vatandaşlarına satma niyetinde olan Thomas Edison ile doğrudan rekabete girdi. AC gücüne olan ilgiyi baltalamak amacıyla kısa süre sonra Edison tarafından olumsuz bir basın kampanyası başlatıldı.

Hidroelektrik Santral

1895’te Tesla, Niagara Şelaleleri’nde ilk AC hidroelektrik santrallerini tasarladı. 

Ertesi yıl, New York’taki Buffalo şehrine güç sağlamak için bu sistem kullanıldı. Dünya çapında büyük ses getiren ve AC elektriğinin dünyanın ana güç sistemi olma yolunda ilerlemesine yardımcı olan bir başarıdır.

19. yüzyılın sonlarında Tesla, kablosuz teknolojilerin temelini oluşturan ve bugün hala radyo teknolojisinde kullanılan Tesla bobininin patentini aldı. Bir elektrik devresinin kalbi olan Tesla bobini, birçok radyo iletim anteninde kullanılan bir indüktördür. 

Bobin, devre boyunca bir güç kaynağından gelen akımı ve voltajı rezonans etmek için bir kapasitör ile çalışır. Tesla, bobinini floresan, x-ışınları, radyo, kablosuz güç ve elektromanyetizma üzerinde çalışmak için kullandı. 

Bedava Enerji

Enerjinin kablosuz olarak iletimine kafa yoran Tesla, şimdiye kadarki en cesur projesi üzerinde çalışmaya başladı. Hedefinde, bilgi paylaşımı ve dünya çapında ücretsiz enerji sağlamak için bir elektrik kulesi aracılığıyla iletilecek küresel ve kablosuz bir iletişim sistemi inşa etmekti.

Aralarında milyarderlerden J.Morgan’ın da bulunduğu bir grup yatırımcının finansmanıyla 1901’de Tesla, New York Long Island’daki bir sahada bir elektrik santrali ve devasa bir iletim kulesi olan bir laboratuvar tasarlayıp inşa ederek, serbest enerji projesi üzerinde ciddi bir şekilde çalışmaya başladı.

Ancak, Tesla’nın sisteminin akla yatkınlığı konusunda yatırımcıları arasında şüpheler ortaya çıktı. Rakibi Guglielmo Marconi – Andrew Carnegie ve Thomas Edison’un mali desteğiyle – kendi radyo teknolojilerinde büyük ilerlemeler kaydetmeye devam ederken, Tesla’nın projeden vazgeçmekten başka seçeneği yoktu. 

Wardenclyffe personeli 1906’da işten çıkarıldı ve 1915’te site haczedildi. İki yıl sonra Tesla iflasını ilan etti ve kule söküldü ve tahakkuk eden borçlarını ödemeye yardımcı olmak için hurdaya satıldı.

Ölüm Işını

Serbest enerji projesinin kapanmasının ardından sinir krizi geçiren Tesla, öncelikle danışman olarak işe geri döndü. 

Ancak zaman geçtikçe fikirleri giderek kullanışsız hale geldi. Zamanının çoğunu New York şehrinin parklarındaki yabani güvercinlerin bakımına adadı. 

Tesla, II. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği’n de ilgi gören güçlü bir “ölüm ışını” inşa etme hakkındaki konuşmasıyla büyük dikkat çekti.

Nikola Tesla Nasıl Öldü?

Tesla, 7 Ocak 1943’te, yaklaşık 60 yıldır yaşadığı New York’ta 86 yaşında koroner tromboz hastalığı sebebi ile öldü. 

Ancak Tesla’nın geride bıraktığı eserlerin mirası bu güne kadar yaşıyor. 1994 yılında, 40. Cadde ile 6. Cadde’nin kesiştiği noktada, eski New York City laboratuvarının bulunduğu yere “Nikola Tesla Köşesi”ni belirten bir sokak tabelası yerleştirildi.

Tesla Konu Alan Filmler

Birkaç film, Tesla’nın hayatını ve ünlü eserlerini vurguladı. Bunlardan bazıları;

• Nikola Tesla’nın Sırrı. Orson Welles’in oynadığı 1980 yapımı biyografik film.
• Nikola Tesla, Dünyayı Aydınlatan Dahi. 1994 tarihli bir belgesel.
• Prestij. Christopher Nolan tarafından yönetilen 2006 yapımı kurgusal bir film.