İşlemci (CPU) Nedir? Nasıl Çalışır? İşlemci Çekirdekleri
Gelişmelerden haberdar olmak için bizi Google Haberler'den takip edin!
İşlemci yani CPU, bir bilgisayarın en önemli birimidir. Bilgisayarların beyni olarak nitelendirebileceğimiz işlemciler, programlardan, işletim sisteminden veya diğer bilgisayar birimlerinden gelen bilgileri işlerler. Bu içeriğimizde İşlemci Nedir? Nasıl Çalışır? Modelleri Nelerdir? sorularının cevabını sizler için derledik.
İşlemci (CPU) Nedir?
İşlemci, İngilizce olarak Central Processing Unit yani kısa haliyle CPU olarak bilinir.Bu ifade Türkçe olarak Merkezi İşlem Birimi olarak çevrilir ama genellikle kısa olarak işlemci olarak ifade edilir. CPU, bilgisayarların verilerini işleyerek komutların yerine getirilmesini sağlayan bir birimdir. Klavye tuşlardan, programları veya bilgisayar üzerinde yaptığınız her hangi bir işlemde komut işlemciye gider ve bilgi burada işlenerek gerekli tepki (programı açma, kapama vb.) işlemci tarafından yerine getirilir.
İşlemciler bünyesinde milyarlarca mikroskobik transistör barındırır ve temel makine dili olan 1 ve 0’lardan oluşan kodlama sistemi ile çalışır. Bu transistörler bilgisayarın belleğinde bulunan çeşitli programları veya komutları çalıştırmak için gerekli olan hesaplamaları yerine getirir.
İşlemcilerin boyutunun küçültülmesi ve aynı zamanda kapasitesinin arttırılması yıllar boyunca bu konuda en büyük AR-GE çalışmasıdır. Bu çerçevede de transistör boyutları yıllar içerisinde küçültülerek akıllı telefonlarda, tabletlerde ve bilgisayarda kullanılan mikroişlemci olarak da isimlendirilen işlemciler oluşturuldu. Bilgisayar ve telefonlarda kullanılan CPU’lar boyutundan dolayı mikroişlemci olarak da bilinir.
İşlemci Nasıl Çalışır?
Merkezi işlem birimi yani CPU temel makine dili kodlamasıyla çalışır yani 0 ve 1. Bu kodların oluştuğu ikili 10011100 gibi sayı 2’li sayı kümelerine göre işlem yapar. Bir CPU’nun veya mikroişlemcinin algılayabileceği kodların tamamına o işlemcinin kod kümesi denir. CPU’lar yapısında bulunan transistörler aracılığıyla aritmetik ve mantıksal işlemleri yapabilir. Transistörlere gelen makine kodları yapılarındaki yazılıma göre değerlendirilerek gerekli işlemi yerine getirirler. CPU’lar çekirdek adı verilen işlem yapılarından oluşur ve asıl işlemin gerçekleştiğin yerlerdir. CPU, ALU (Aritmetic Logic Unit-Aritmetik Mantık Birimi) ile matematiksel ve mantıksal işlemleri gerçekleştirir.
İşlemci Çekirdekleri
CPU’ların bünyesinde çekirdek adı verilen işlem yapıları bulunur. Bilgisayarın beyni olarak nitelendirilen CPU’ların beyni de çekirdeklerdir. CPU içerisinde asıl işin yapıldığı yerler çekirdeklerdir. Bundan dolayı çekirdek sayısı ne kadar fazla ise CPU hızları da o kadar yüksektir. Çekirdek sayısı ne kadar yüksek olursa aynı anda daha çok işlem yapılabilir.
İşlemciler ilk çıktığında tek çekirdekli (single-core) idi. Şuan ise piyasada en düşük 2 çekirdekli CPU’lar bulunmaktadır ve çekirdek sayısı CPU modeline göre 8, 12, 16’ya kadar çıkabilir. İşlemciler de çekirdek sayısan göre işimlendirilir.
- 2 Çekirdekli (dual-core)
- 4 Çekirdekli (quad-core)
- 6 Çekirdekli (hexa-core)
- 8 Çekirdekli (octa-core)
İşlemcilerde çekirdeğin yanı sıra CPU hızı da önemlidir. CPU hızı, CPU saat hızı (Clock Speed) olarak da bilinir.
İşlemci Hızı Nedir?
İşlemci hızı veya işlemci saat hızı, CPU’nun belirli bir zaman periyotunda gerçekleştirdiği işlem sayısını ifade eder. İşlemcilerde gördüğümüz GHz (Gigahertz) birimindeki ifade CPU’nun hızıdır. CPU hızı, bir saniye içerisinde gerçekleştirebileceği maksimum işlem adedini temsil eder.
İşlemcilerin çekirdeklerinde gerçekleştirilen her bir işlem 1 Hz olarak ifade edilir. 2 GHz hızındaki bir CPU, bir saniyede 2.000.000.000 (iki milyar) işlem gerçekleştirilebilir.
Çekirdek sayısı aynı olan iki işlemciden hangisinin saat hızı daha fazlaysa o daha hızlıdır. Saat hızı her bir çekirdekte ayrı ayrı oluşan işlemlerdir. Yani 2 GHz hızındaki CPU, her çekirdeğinde saniyede 2 milyar işlem yapar yani toplamda 4 milyar işlem yapabilir. Bu sebepten de 2 GHz hızında 4 çekirdekli bir CPU, 3 GHz hızında 2 çekirdekli bir CPU’dan daha hızlıdır. Sonuç olarak CPU’lar arasında hız kıyaslanması yapılmak isteniyorsa önce çekirdek sayısına bakılır ve çekirdek sayısı aynı ise hız değerlerine bakılır.
İşlemci Firmaları
İşlemcileri üreten birçok firma bulunmaktadır. Bunlardan en bilinen iki firma Intel ve AMD firmalarıdır. Bu firmaların yanı sıra MediaTek, HiSilicon, Zilog, Mostek, Qualcomm, Samsung ve NexGen gibi birçok eski ve yeni firmalar vardır. Firma üreticileri işlemcilerin kullanım amaçlarına veya cihazlara göre farklı modeller ve özelliklerde üretim yaparlar. Bilgisayar işlemcilerinde Intel firmasının “Intel Core” serisi ve AMD firmasının da “Ryzen” serisi öne çıkmaktadır. İşlemci firmaları, tüketicinin talebine ve kullanım amacına uygun bir şekilde farklı kapasitelerde düşük veya yüksek fiyatlı işlemciler üretebilirler. Bu şekilde daha geniş bir yelpazede daha yüksek satış oranı yakalarlar.
İşlemci (CPU) Nasıl Seçilir?
Bu konu ile ilgili geniş kapsamlı bir içerik hazırlayacağız. Ama kısaca bahsedersek. Önceki paragraflarda da belirttiğimiz gibi CPU seçimi için en önemli faktörler, işlemcinin çekirdek sayısı ve hızıdır. Çekirdek sayısı ne kadar yüksek ise CPU da o kadar yüksektir. Eğer iki işlemcinin çekirdek sayısı aynı ise, bu sefer hızı daha yüksek olan daha hızlıdır. Tabi bu seçim biraz da kullanım amacına göre şekillenmelidir. Eğer oyun ve performans bilgisayarı istiyorsanız 8 çekirdekli bir CPU seçebilirsiniz. Ama günlük kullanım için düşünüyorsanız 2 veya 4 çekirdekli bir bilgisayar da sizin için fazlasıyla yeterli olacaktır. Son bir kriter de işlemcinin neslidir. CPU seçerken neslinin de en yenisi olduğuna dikkat etmelisiniz.
İşlemci yani CPU ile ilgili vereceğimiz bilgiler şimdilik bu kadar. Konu ile ilgili merak ettiklerinizi yorum kısmından bizlere iletebilirsiniz.
Benzer İçerikler
