İç Hava Kalitesi Sağlığınızı Nasıl Etkileyebilir?

Yaşadığımız ortamların havası sağlığımız ve yaşam konforumuz açısından oldukça önemlidir. Bu yazımızda ise iç hava kalitesi ve insan sağlığı üzerindeki etkilerini sizler için ele aldık.

İnsanlar hayatlarının %90’ını kapalı ortamlarda geçirir ve iç ortamlarda havada bulunan kirleticilerin seviyesi dış ortamdaki kirleticilerin seviyesinden 100 kat daha fazla olabilmektedir. Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı (EPA), iç hava kirliliğini Amerika’daki en büyük 4 çevresel tehlikeden biri olarak tanımlamaktadır.

Dünya üzerinde bulunan bütün devletler ve insanlar olarak tüm dikkatimiz Korona virüsün yayılmasına odaklanmış durumdayken ve bu virüsle temas etme ihtimalimizi en aza indirmek için gereken önlemleri uygulamaya çabalarken, HVAC ( Isıtma, soğutma, havalandırma ve iklimlendirme ) uzmanları Corona virüsünün evlerimizde savaşmamız gereken tek hastalık, mikrop, virüs veya kirletici olmadığını bilmektedir. Yani, merkezi bir klima santrali aracılığıyla iç ortamlara yayılan diğer virüsleri ve mikropları da dikkate almamız gerekmektedir. Bu noktada insanlar iç hava kalitesi (IAQ) konusunda yeterli bilgiye sahip olarak kendilerini genel hastalıklardan koruyabilirler.

İç ortamlarda özellikle evlerimizde, en iyi hava kalitesine en çok ihtiyaç duyan 4 insan grubu vardır:

1. 16 yaşından küçük çocuklar
2. 60 yaş üstü yetişkinler
3. Yaş sınırlaması olmaksızın bağışıklık sistemi zayıf olanlar, hamileler, kronik solunum rahatsızlığı olanlar ve cerrahi olarak müdahale görmüş veya bir hastalıktan iyileşme sürecinde olan kişiler
4. Evcil hayvanlar – kediler, köpekler ve kuşlar, vb.

İç Hava Kalitesi ve Kirleticiler

Bilim adamları, Korona virüsün tıpkı soğuk algınlığında olduğu gibi öksürme veya hapşırma sonucu meydana gelen solunum damlacıkları ile bulaştığına inanmaktadır. Öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda elinizle ağzınızı kapatmak yayılmayı önlemek için ilk adımdır. Ancak, bu noktadan sonra kirleticiler tüm havanın iç ortamda dolaşmasını sağlayan HVAC sisteminde gezintiye çıkarak virüsün yayılmasına neden olabilir. Yani az önce bahsettiğimiz gibi Korona virüsü soğuk algınlığı, grip ve boğaz ağrısı gibi hastalıklara sebep olan diğer virüslerle insandan insana yayılma noktasında aynı özelliklere sahiptirler.

İç hava kalitesini tehlikeye atan küf, toz, koku ve hatta virüsler gibi kirletici kaynakların kontrolü her zaman atılması gereken ilk adımdır. Bir iç ortamda iç hava kalitesini en iyi şekilde sağlamak için birçok çözüm yöntemi vardır. Bazı ürünlerde bunu sağlamak için daha yüksek verimliliğe sahip filtreler, elektronik hava temizleyicileri ve ultraviyole sterilizasyon sistemleri bulunmaktadır. Bununla birlikte bilmemiz gereken en önemli noktalardan biri, HVAC ve kanal sisteminiz istenmeyen patojenlerin havaya yayılmasına katkıda bulunabilir, bununda sebebi dışarıdan gelen hava değildir, iç ortamda bulunan havanız kirlenmiş olduğu içindir.

Havaya yayılan bu patojenler mantar, bakteri veya virüs olabilir. Bir virüs ve bakteri arasındaki fark ise virüsler bakterilerden çok daha küçüktür ve bir konakçı olmadan hayatta kalamaz. Ancak, HVAC sisteminiz biyolojik büyümeyi oluşturmak için mükemmel bir fırsat sağlayabilir.

İç Hava Kalitesini Arttırmak için Alınabilecek Önlemler

Biyolojik büyümeyi sağlamak için üç şey gerekmektedir. Bunlardan ilki olan gıda, biyolojik büyümeyi destekleyen bir numaralı kaynaktır. HVAC sistemlerinde bulunan gıda kaynaklarının en basit örneği, hava sirkülayonu ile sistemde gezen deri hücreleridir. Biyolojik büyümeyi destekleyen bir sonraki madde nemdir. Bu deri hücreleri sistemde gezerken ısıtıcı ve soğutucu serpantinlere veya fan motoruna yapışabilir. Serpantin gıda kaynağı ile birlikte yoğuşmaya başladığında, biyolojik büyüme için mükemmel bir ortam haline gelir. Organik büyümeye destek olacak son madde ise ultraviyole ışığın olmamasıdır. Bu faktörleri göz önünde bulundurup ona göre önlemlerini alan HVAC uzmanları ve kişiler biyolojik büyüme riskini en aza indirir.

Doğru bilinen yanlışlar:

1. Küf ve virüsler sisteminizde olması gerekir.
2. Klima üniteleri küf veya virüs oluşturmaz.
3. Ultraviyole ışın teknolojili sisteme sahip olan bir iç ortam küf veya virüssüz kalmaz.

Ultraviyole bir sistem doğru şekilde ve üreticinin yönergeleri doğrultusunda kullanıldığında, kullanışlı bir araçtır. Ultraviyole doğal olarak güneş ışığında bulunur (bu yüzden güneş koruyucu ekipmanlar kullanırız ve küf gün ışığı görmeyen yerlerde oluşur), organiklerin DNA’sını bozar. Onları azot ve oksijene dönüştürür. Ultraviyole yüzey ışınlaması (sınırlı ve kapalı alanda) en etkilisidir ve birçok uygulamada kullanılır. Bu uygulamalara örnek tıbbi aletleri sterilize etmek, arıtma tesislerinde, tuzlu su akvaryumlarında arıtılmış suyu temizlemek için kullanılır ve gıda işlemede kullanılır.

Bir HVAC sistemi yılda en az iki kez kontrol edilmelidir. Filtreler belirlenen periyotlarda değiştirilmeli ısıtıcı, soğutucu serpantinler ve fan-motor bakımı yapılmalıdır. Kabin içi ve kanal içi temizliği yapılmalıdır. Daha temiz, daha taze ve daha sağlıklı hava solumak için bu bakımların yaptırılması şarttır.

Kaynaklar

1. EPA
2. ASHRAE

Bu yazımızda iç hava kalitesi ve önemini sizlere derledik. Konuyla ilgili merak ettiklerinizi ve görüşlerinizi yorum kısmında belirtmeyi unutmayınız.