HEPA Filtre Ne İşe Yarar?: Tüm Bilinmesi Gerekenler

HEPA filtre ne işe yarar? sorusuna ayrıntılı yanıt bulacağınız bu yazımıza gelin birlikte bakalım.

HEPA Filtrelerin Temel Tanımı ve Çalışma Prensibi

Birçok kapalı mekanda gerekli olan mutlak temiz havanın sağlanmasında kullanılmakta olan hepa filtreler sınıflarına, tiplerine, montaj şekillerine ve kullanım alanlarına göre çeşitlilik göstermektedir. Koronavirüs’ün hayatımıza girmesi ile birlikte hayatımızda daha fazla önem kazanan hepa filtreler 0,3 mikron partikül boyutunda %99,995’e kadar maksimum verimlilik ile birlikte virüs, bakteri ve mikropların kendi verimlerine oranla tutulmasını sağlamaktadır.

Hepa filtrelerde filtre malzemesi rastgele bir araya getirilmiş mikro cam elyaftan meydana gelmektedir. Mikro cam elyaftan oluşan bu lifli yapının yakalama verimini etkileyen başlıca faktörler lif yapısı, filtrenin derinliği ve alın hızıdır. Bu filtreler çok küçük boyuttaki partikülleri ve kirleticileri üç farklı yakalama mekanizmasının bir araya gelmesi ile oluşan kombinasyon yardımı ile filtre etmektedir.

HEPA filtreler daha küçük boyuttaki kirleticileri ve partikülleri yakalamak için tasarlanmıştır. Bu küçük boyutlu partiküller veya kirleticiler aşağıdaki üç yakalama mekanizmasının oluşturduğu kombinasyon  yardımı ile yakalanırlar. Hava akımı ile birlikte bir akış çizgisi izleyen partiküller bir lifin yarıçapından daha yakın yerden geçiyorsa, lif tarafından yakalanır ve yapışır.

Hava akımı ile birlikte oluşan kıvrımlı akış çizgilerini takip eden partiküller lif etrafında dönerek yollarına devam ederler. Ancak, akış içerisinde sürüklenen bazı partiküller ataletleri dolayısı ile bu dönme işlemi gerçekleştiremezler. Liflerden kaçamadıkları için doğrudan lif yüzeyine çarparak yapışırlar. Bu etki, lif çapının azalması, hava hızının artması ve tanecik çapının büyümesi ile artar.

Tanecik çapının özellikle 0.1 µm’nin altında olduğu partiküller gaz molekülleri ile çarpıştıklarında sonuç olarak çok düzensiz bir şekilde hareket etmeye başlarlar. Bu sayede filtre üzerindeki geçiş yolları engellenir ve ulaşmaları geciktirilir. Gaz moleküllerinin Brownian hareketi olarak adlandırılan bu davranış sayesinde lifler ile çarpışan partiküller onlara yapışabilmektedir. Bu etki ise hava hızı, tanecik çapı ve elyaf çapı küçüldükçe artmaktadır.

HEPA Filtrelerin Tarihçesi

HEPA filtresinin tarihi Birinci Dünya Savaşı’na dayanır. Savaş döneminde askerlerin maskelerinin altına kendilerini korumak için hava filtresi takmıştır. 1940’lı yıllarda ise çeşitli teknik özellikler eklenerek filtreleme özelliği getiriliştir. 1950’lerde ticarileştirildi ve orijinal terim önce tescilli bir ticari marka haline geldi ve daha sonra yüksek verimli filtreler için genel bir terim oldu.

Günümüzde HEPA filtreler hava filtrasyonunun yüksek derecede önem arz ettiği alanlarda kullanılmaktadır. Bu alanların başında ise ameliyathaneler, ilaç ve mikro elektronik üretimi, nükleer teknik gibi mükemmel hava kalitesine ihtiyaç duyulan yerlerdir.

HEPA Filtrelerin Fiziksel Yapısı

HEPA filtreler rastgele düzenlenmiş liflerden oluşan bir tür keçe bileşimidir. Bu lifler genellikle cam elyaftan oluşur. 0,5 µm ile 2 µm arasında bir çap ölçüsüne sahiptirler. Yakalama fonksiyonlarını etkileyen temel faktörler lif çapı, filtrenin kalınlığı ve alın hızıdır. HEPA filtre lifleri arasındaki hava boşluğu genellikle 0,3 µm’den fazladır. Bu boşluğun 0,3 µm’den fazla olması bir HEPA filtrenin lifleri arasında bulunan en büyük boşluktan, daha küçük parçacıkların rahatlıkla geçebileceği ve bu durumda filtrenin bir elek gibi davranacığına dair yaygın ve yanlış bir varsayıma sebep olmaktadır. 

HEPA Filtrelerin Çeşitleri ve Özellikleri

HEPA filtreler ne işe yarar? diye merak edenler özellikle bu filtrenin özelliklerini ve çeşitlerini merak eder. Bu filtrenin birden fazla çeşidi vardır.

True HEPA Filtreler

True Hepa filtre, 17-20 MERV arasında derecelendirilen ve havada bulunan 0,3 um boyutundaki küçük partikülleri %99,97 gibi büyük bir oranda yakalayabilen mekanik filtredir. MERV olarak bilinen “Minimum Verimlilik Raporlama Değeri” hava filtrelerinin performansını gösterir.

HEPA Tipi Filtreler

HEPA tipi hava filtresi verimli bir şekilde çalışır. Bu cihazlarda HEPA filtre olduğu için bu filtrenin yapısını bilmek nasıl çalıştığını da anlamamıza yardımcı olur. Bu filtreler, genellikle selüloz, sentetik elyaf veya cam elyaf tabakaları olan elyaf ağından oluşur. Bu lifler akordeon şeklinde düzenlendiği için parçacıkları yakalama konusunda oldukça başarılı olduğu söylenebilir. Filtre durdurma etkisiyle hava akışında asılı duran büyük, ağır parçacıkları durdurur. Bu filtre içerisindeki lif boşluğuna girmek için yön değiştirir. Bundan sonra ise parçacıklar filtre içerisinde liflere çarpar.

HEPA Filtrelerin Bakımı ve Değişim Süreçleri

HEPA filtre ne işe yarar? sorusunda merak edilenleri arasında bu filtrenin bakımı yer alır. Bu filtre kullanıldığı ortam havası kirliliğine ve kullanım sıklığına bağlı olarak genelde 1 ila 1,5 sene içerisinde değiştirilmelidir.

HEPA Filtrelerin Temizlenmesi

HEPA filtre hassas ve özel bir yapıya sahip olması ile beraber, aynı şekilde özel olarak temizlenmesi gerekir. Bu doğrultuda yıkama yöntemi ile beraber Hepa filtrenin temizlenmeyeceğini öncelikle söylemek mümkün. Daha çok bir çöp kutusuna boşaltmak suretiyle temizlenen bir yapıdır. Aynı zamanda çöp kutusuna boşaltıldıktan sonra fırça ile temizleme yöntemi uygulanır.

Filtre Değişim İhtiyaçları ve Zamanlaması

Genel olarak evlerde ya da az kullanılan yerlerde 2 yıl kadar kullanım olanağı verir. Ancak HEPA filtreler çok fazla kullanım alanlarında 6 ayda bir kontrol edilmelidir. Eğer tıkanma durumu var ise o vakit 6 ay sonra değiştirmesi önemli bir yer taşır. Bunun dışında genel olarak ortalama bir kullanım ile beraber 2 yılda bir değiştirmek yeterlidir. 

HEPA Filtreler ve Sağlık

HEPA filtreler, hava kalitesini ve insan sağlığını korumak için önemli araçlardan biridir. Bu filtrelerin kullanımı, evlerde solunum yolu hastalıklarını ve alerjileri önlemeye yardımcı olurken, endüstriyel tesislerde çalışanların sağlığını ve çevreyi korumak için de hayati bir rol oynar.

Alerji ve Astım Üzerindeki Etkileri

Bu filtreler zararlı partikülleri ortadan kaldırdığı için akciğerleri korur. Sigara içilen ortamlarda koku ve dumanı temizler. Evcil hayvanlarda kepeğe yol açan partikülleri temizler. Evcil hayvan sebepli alerjiye yol açan tüy ve benzeri partikülleri temizler. Küf sporları, ev tozu akarları, ev tozu parçacıklarını temizlemeye olanak tanır. Kirletici ve tahriş edici partikülleri temizler. Astım, bronşit ya da çeşitli üst solunum yolu hastalıklarının ortaya çıkmamasında oldukça etkilidir.

Hava Kalitesine Katkıları

Bu filtre türünün pek çok avantajı vardır. Öncelikle bu filtre bakteri, polen, metalürjik tozları kolay bir şekilde tutar. Bu sayede ortamdaki kötü koku ve zararlı maddeler yok olur. Aynı zamanda havanın tazelenmesine de yardımcı olur. Sigara dumanı ya da çeşitli nedenlerden dolayı çıkan dumanları tutma konusunda başarılı olduğu söylenebilir. Çevre dostu olan bu filtre çevreye kötü koku ve zararlı elementleri dağıtmaz. Aynı zamanda az maliyetli olan bu ürünün cep dostu olduğu söylenebilir.

Sonuç

HEPA filtre ne işe yarar? soruna farklı açılardan bakılmasına yardımcı olan bu yazımızı beğendiyseniz ve faydalı bulduysanız görüşlerinizi bizimle paylaşabilirsiniz.