Hava Kirliliği ve Filtreleme

Günümüzde artan hava kirliliği ile birlikte insan yaşamı ve çevre olumsuz olarak etkilenmektedir. Bununla birlikte hava kalitesinin önemi de ters orantılı olarak artmaktadır. Bu yazımızda klima santrallerinde ve havalandırma sistemlerinde hava kalitesini arttırmak için yapılan filtreleme üzerine kullanılan filtre çeşitleri, sınıfları ve kullanım alanları gibi noktalara değineceğiz.

Hava Kirliliği

Hava, %78 Azot, %21′ Oksijen, %1 Argon ve az miktarda diğer gazlardan oluşan bir gazdır. Hava içerisinde bulunan farklı gazlar ve tanecikler günlük yaşantımızda sağlığımıza, yaşadığımız çevreye ve üretilen ürünlere zarar verirler.

1900’lü yılların başında başlayan sanayileşme ile birlikte çevreye verilen zararda doğru orantılı olarak artmıştır. Bu noktada hayat kaynağımız olan hava günden güne bu durumdan etkilenmektedir. Günümüzde hava kirliliği problemi dünya çapında büyük bir problem haline gelmiştir. Hava kirliliğinin sebeplerini 3 ana madde üzerinde sıralayacak olursak

1. Isınma amacı ile meydana gelen hava kirliliği
2. Sanayi üretiminden dolayı meydana gelen hava kirliliği
3. Trafik nedeni ile meydana gelen hava kirliliğidir.

Filtreleme

Tüm bunlarla birlikte önemi artan hava filtreleme gelecekte de önemli bir yere sahip olacaktır. Hava filtreleme için kullanılan filtreleri kısaca tanımlayacak olursak ”Havanın içerisinde istenilmeyen kirletici gazları, buhar ve farklı tanecikleri havadan ayrıştırmaya yarayan cihazlara Filtre” denir. Klima santralleri veya havalandırma sistemlerinde  dış ortamdan gelebilecek istenmeyen kirletici gazlar, toz, buhar veya cisimleri tutmak, gerekli ayrıştırmayı yapmak ayrıca virüs ve bakterilerin mahale girişini azaltmak amacıyla istenilen hava kalitesine göre uygun filtreleme yapılır. Bir hava filtresinin seçiminde 3 unsur etkendir. Bunlar;

1. Filtrenin verimi
2. Havanın verimi
3. Filtrenin ömrü ve toz tutma kapasitesidir.

Havalandırma filtreleri kullanım alanlarına göre çeşitlendirilebilir. Klima santralleri ve havalandırma sistemleri sayesinde ihtiyaç duyulan temiz hava sağlanabilmektedir. Yaşam kalitesine bağlı olarak bu sistemlerde kullanılacak filtrelerde hava kalitesinin sağlanmasında büyük rol oynamaktadır. 

Kaset Filtreler

Kaset filtreler malzemesine göre metal, yıkanabilir ve karton kaset filtreler olarak ayrılabilir. Metal kaset filtreler isminden de anlaşılacağı üzere bileşenleri alüminyum, galvaniz saç veya paslanmaz sacdan imal edilen içerisinde arttırılmış yüzeyli örgü tel veya panel bulunur.  Kaba tozları tutmada ve mutfak davlumbazlarında yağ tutucu filtre olarak kullanılırlar. Yıkanabilir kaset filtreler ise poliüretan filtre malzemelidir. Karton kaset filtrelerde dış çerçevesi kartondan olup iç filtre malzemesi sentetik elyaf veya elyaf malzemeden oluşur.

Yani kaset filtreler iç malzemesine göre metalik, sentetik ve fiberglas malzemeden oluşmaktadır. Kaset filtreler ön filtrasyonda kaba tozları ve yağları tutmak için kullanılır. Kaset filtreler G1, G2, G3 ve G4 sınıfında filtreleme yaparlar.

Torba Filtreler

Torba filtreler sentetik elyaf malzemeden oluşurlar ve kullanılan elyafın çeşitliliğine göre yüksek toz tutma kapasitelerine sahiptirler. Havalandırma sistemleri yanı sıra hijyenik klima santrallerinde HEPA filtrelerin önüne monte edilerek büyük taneciklerin tutulmasını ve hepa filterelerin korunmasında kullanılırlar.Torba filtreler G4, F5, F6, F7, F8 ve F9 sınıfında filtreleme yaparlar.

Kompakt Filtreler

Rijit filtreler olarak adlandırılan kompakt filtreler cam lifinden oluşan filtre kağıdından mini pileli olarak imal edilirler. V şeklinde cepler oluşturan plastik kasalar içerisine yerleştirilirler. Hem hafif hem de montajları kolaydır. Torba filtrelerde oluğu gibi hijyenik klima santrallerinde HEPA filtrelerin önüne monte edilerek büyük taneciklerin tutulmasında ve HEPA filtrelerin korunmasında kullanılabilirler. Kompakt filtreler G4, F5, F6, F7, F8 ve F9 sınıfında filtreleme yaparlar.

Aktif Karbon Filtreler

Aktif karbon filtreler genellikle koku tutucu filtreler olarak kullanılırlar. Sentetik elyaf ile desteklenmiş olanları ayrıca toz tutucu filtre olarak kullanılır. Aktif karbon filtreler kartuş, kaset ve plastik kasalı olarak kullanılan filtre iç malzemesine göre imal edilebilirler. Gaz moleküllerini yakalama ve tutma özelliği sayesinde ağır kokuların oluştuğu mekanda koku tutucu filtre olarak kullanılırlar. Granül karbonlu filtrelerde filtre kirlendiğinde sadece granülü değiştirmek yeterlidir.

HEPA ve ULPA Filtreler

Hepa (High Efficiency Particulate Arresting) yüksek verimli tanecik yakalama kapasitesine sahip bu filtreler bir diğer anlamda çok küçük boyuttaki partikülleri %85 üzerinde yakalama verimi ile tutan filtrelerdir. 0,3 mikron çapına kadar tanecikleri yakalayabilirler.

ULPA filtreler ise Hepa filtrelerden daha hassas filtrelerdir ve yakalama verimleri %99,99 oranına sahiptirler. Bakım gerektirmezler ancak kullanıldığı ortam ve kullanım sıklığına bağlı olarak en geç 6 ayda bir değiştirilmelidirler. Genellikle Ameliyathane, hastane ve temiz oda uygulamalarında sıklıkla kullanılırlar. 

Günümüzde klima santrallerinde ve havalandırma sistemlerinde sıklıkla kullanılan filtre çeşitleri sınıfları bu şekildedir. Bunların dışında elektrostatik filtreler, rulo filtreler,biyo filtreler gibi farklı filtreler bulunmaktadır. Günden güne artan hava kirliliği gerekli önlemler alınmadığı taktirde daha ciddi boyutlara ulaşacağı bilinen bir gerçektir. Hava filtreleme önemi ise insan sağlığı ve yaşam kalitesi için önemli bir nokta olmakla birlikte günlük yaşantımız dışında ameliyathane gibi ortamlarda sterilize bir ortam sağlamak için filtrasyon olmazsa olmazlardandır.