GPS Nedir? GPS Nerelerde Kullanılır?

Bu yazımızda askeri ve sivil alanlarda sıklıkla kullanılan ve insanlığın en önemli buluşlarından biri olarak gösterilen GPS (Global Positioning System) yani Türkçe olarak Küresel Konumlama Sistemi teknolojisini ve kullanım alanlarını derledik.

GPS (Küresel Konumlama Sistemi) Nedir?

GPS yani Türkçe karşılığıyla Küresel Konumlama Sistemi anlamına gelmektedir. Amacı sinyal alışverişinde bulunarak dünya üzerindeki herhangi bir insanın ya da herhangi bir eşyanın konumunu saptamaktır. Bu konum saptamanın yanlış olması imkansızdır çünkü, GPS uyduları kişinin tam olarak yerini belirlemek için uydu dalgaları göndererek yerini nokta atışıyla tespit edebilir.

Amerika Birleşik Devletleri tarafından uzun zamandan beri geliştirilen GPS, şu an bizim kullandığımız sistemlerden daha hassas bir sistemde üretilmiştir. Şu an dünyanın çevresinde 24 adet GPS uydusu dolaşmaktadır ve bunlardan sadece 18’i aktif olarak çalışır durumdadır. Özellikle istihbarat teşkilatları tarafından oldukça kullanılan Küresel Konumlama Cihazları, kişinin takip edildiğini anlamadan yerini kısa bir süre içerisinde tespit edebilir. Öyle ki, dünyanın en büyük suçluları arasında görülen Pablo Escobar, Küresel Konumlama Sistemi uydularının sayesinde yeri tespit edilerek, bulunmuştur.

GPS projeleri ilk olarak 1950 ve 1960 yılları arasında mühendisler tarafından gizli bir şekilde başlatılmıştır. 1973 yılında tam olarak mühendisler tarafından geliştirilmiştir. Ancak hemen açıklanmamıştır. İleriki yıllarda Amerika Birleşik Devletleri tarafından yapılan açıklamayla dünya çevresine 24 adet GPS uydu cihazı gönderileceği açıklanmış ve bu uyduların tasarımına başlanmıştır. 1994 yılında bu cihazlar tam olarak işleme sokulmuştur ve aktif olarak çalışır niteliktedir. Lakin o senelerden günümüze kadar 6 adet GPS uydu cihazı etkisizleşmiş ve dünya yörüngesinde çalışamaz nitelikte dönmektedir.

Düşünsenize şu an aktif olarak yeriniz biliniyor… Bu biraz korkunç geliyor değil mi? Ama tabii ki bunların olması lazım. Bir düşünelim… Mesela, şu an eğer Küresel Konumlama Sistemi uydu sistemleri dünyamızın yörüngesinde dolaşmasaydı, durumumuz nasıl olurdu? Evet, korkunç bir durumda olurduk. Çünkü çoğu kişi bulunamayacağını düşündüğü için suç işlerdi ve dünyamız daha kötü bir hale gelirdi. O yüzden GPS sistemi doğru kullanıldığı takdirde mükemmel bir buluştur diyebiliriz…

GPS Nasıl Çalışır?

Şu an Amerika Savunma Bakanlığı bünyesinde dünya yörüngesine 24 adet uydu yerleştirildiğini zaten söylemiştik. Ardından 2008 yılında 24 adet olan GPS uydu sayısının 8 uydu daha eklenerek 32’ye ulaştığını açıklamakta fayda var. Lakin aklınıza takılmasın, Bu uyduları Amerika yerleştirdi diye hepsinin sahibinin  Amerika olduğunu düşünmeyin. Bunlardan sadece birkaçının kullanımı Amerika’ya açıktır. Bu uydular yörüngemizde olduğu için görüş alanları çok fazladır.

Dünya üzerinde konumlandırılmış olan Küresel Konumlama Sistemi alıcıları yörüngemizdeki GPS uydu cihazlarına sinyaller gönderir ve eş zamanlı olarak bu uydu cihazlarından alıcılara kodlamalarla bilgiler gelir. Bu bilgiler eş zamanlı olarak çözümlenerek yükseklik ve yer bilgisi açıklanır dolayısıyla kişinin konum bilgisi açıklanmış olur. Ancak sadece bunlarla sınırlı değildir. Kişinin tam olarak konumunu yani enlem ve boylamını bulabilmek için üç uydudan aynı anda sinyaller almak zorunludur.

Yani düşünüldüğü gibi Küresel Konumlama Sistemi uydu cihazları ile tam enlem ve boylam durumunun açıklanması kolay değildir. Düşünün, 3 adet GPS cihazı aynı anda sadece bir kişinin eş zamanlı adres bilgisini bulmak için dünya üzerindeki sinyal alıcılarına titreşim dalgalarıyla kod gönderiyor. Bu gerçekten muhteşem bir şey. Yani düşünsenize, bundan 100 yıl önce böyle bir şey olacak deseler bu sisteme inanılır mıydı? Cevap belli gibi. Çok büyük ihtimalle inanılmazdı.

Şu anda da dediğimiz gibi dünya yörüngesinde aktif olarak çalışan 26 adet GPS uydusu bulunuyor ve 6 adet işlevini yitirmiş uydu bulunuyor… İşlevini yitirmiş uyduların gelecek senelerde yörüngemizden temizleneceği de bildirilmişti ancak bu konu hakkında başka bir açıklama bulunmuyor.

GPS Nerelerde Kullanılır?

Küresel Konumlama Sistemlerinin kullanım alanları ve kullanım amaçları oldukça çeşitlidir. Dolayısıyla bize her türlü konuda yardım sağlamaktadır. Kısa bir örnek verecek olursak arkadaşınızla buluşacaksınız ancak nerede olduğunu bilmiyorsunuz. Arkadaşınız size anlatıyor ancak yine de o sokakları bilmediğinizden gidemiyorsunuz. Arkadaşınız da size konum atarak sizin işinizi kolaylaştırıyor. İşte bu konum atma özelliği tamamı ile GPS uydularının, dünya üzerindeki sinyal alıcılarına sinyaller göndererek oranın konumunun saptanmasıyla size ulaştırdığı konumdur. Şimdi gelin geniş çaplı kullanım alanlarına göz gezdirelim.

Sivil Kullanım Alanları

Navigasyon : Hız ölçümlerinin kullanmasında ve kişilerin birbirlerine konum göndermesiyle kullanılır.

Jeoloji : Yer kabuğunun hareketlerini inceler ve bu hareketlerden deprem analizlerinde bulunulabilir.

Harita Yapımı : En doğru şekilde harita çiziminde kullanılabilir.

İzleme : İnsanları ve hayvanları veya aklınıza gelebilecek diğer şeyleri izlemeye alarak, takibini yapabilir.

Askeri Kullanım Alanları

Keşif : Askerlerin devriye ve keşif görevleri GPS sistemiyle kolaylıkla yapılabilir.

Hedef İzleme : Küresel Konumlama Sistemiyle yerde ve gökte tehdit teşkil eden her şeyi izlemeye alabiliriz ve hazırlıklı olabiliriz.

Atış ve Güdüm Sistemleri : Silah sistemlerinin tam olarak konuşlandırılabilmesi ve hedefleri tam isabetle vurmaları için Küresel Konumlama Sistemi kullanılır.

Navigasyon : Kaybolan askerleri, pilotları, açık veya geniş arazilerde arama kurtarma çalışmaları Küresel Konumlama cihazları tarafından kolaylıkla yapılabilir.

Gördüğünüz gibi GPS sistemlerinin hayatımıza olumlu etkisi tartışılmaz bir şekilde fazla. Gelecekte geliştirilmesi devam edilecek olan bu sistemin şu anki özellikleri bile ağzı açık bıraktıracak türden diyebiliriz. Bakalım gelecekte bizi ne gibi yenilikler bekliyor?