Görünür, Aktif ve Reaktif Güç Nedir?

Elektrik sistemlerinde güç kavramı çok önemlidir. Her ne kadar elektrikte güç gerilim ile akımın çarpımı olarak bilinse de olay sadece bundan ibaret değildir. Bu yazımızda sizlere teknik detaya çok inmeden sade basit bir anlatımla görünür, aktif ve reaktif güç kavramlarından, bunlar arasındaki ilişkiden ve güç üçgeninden bahsettim.

Şebekeden çekilen çeşitli güç türleri mevcuttur. Bu güç çekimi pek tabi kullanıcının talebine göre şekillenir. Şebekeden çekilen bu güçleri görünür, aktif ve reaktif güç olarak 3 ana başlıkta inceledik.

1) Reaktif Güç

Reaktif güç, ilk kalkış akımına ihtiyaç duyulan zamanlarda devrelerde ilk uyartımı sağlamak için şebekeden çekilir ve döngünün devamında ise bu güç şebekeye geri verilir. Reaktif güç devrelerde harcanmaz sadece  endüktif yük (bobine sahip olan yük) üzerinde depo edilir ve daha sonra tekrar şebekeye gönderilir. Şebeke ile endüktif yük arası sürekli bir alışveriş vardır. Reaktif güç “Q” ile gösterilir. Özellikle sanayi bazında reaktif yüke ihtiyaç ve talep oldukça yüksektir.

Endüktif güç, bobine ait akım ve gerilimin çarpımına denir. Reaktif güç bobinde depolanır devrede harcanmaz. Birimi ise “VAr”dir.

Kapasitif güç, kondansatörler üzerinde depolanan güçtür. Kondansatöre ait akım ve gerilim değerinin çarpımına eşittir. Birimi “VAr”dir.

2) Aktif Güç

Aktif güç, rezistif yani dirence sahip yüklerde harcanan güçtür. Aktif güç tüketici tarafından asıl olarak harcanan, kullanılan güçtür. Birimi de ” Watt ” dır. ” P ” ile gösterilir.  Aktif güç şebekeden çekilen akım ile voltaj ve cosφ (şebekeden çekilen akım ve gerilimin arasındaki açının cosinüsü)  ile çarpımına eşittir. Üç fazlı sistemlerde ayrıca 3 ile çarpılır.

1 faz için P = V.I. cosφ

3 faz için P = 3.V.I. cosφ

3) Görünür Güç

Görünür güç, şebekeden çekilen toplam gücü ifade eder. “S” ile gösterilir. Görünür güç; aktif ve reaktif güç değerlerinin karelerinin toplamının kareköküne eşittir. Birimi “VA” dir.

S=(P²+Q²)^1/2

Güç Üçgeni

Güç üçgeni, görünür, aktif ve reaktif güç arasındaki ilişki sonucu oluşan bir üçgendir. Kapasitif yüklerde akım geriliminden 90 derece ileride, endüktif yüklerde ise akım geriliminden 90 derece geridedir.  Bu da S² = P²+ Q² ‘yi oluşturur.

cosφ = Gerçek Güç (P) / Görünür Güç (S)

Enerji nakil hatlarının tasarımları bu güç değerlerine göre belirlenir. Örneğin bir sanayi bölgesinin kullanacağı elektrikte en önemli faktör reaktif güçtür. Nakil hatları da buna uygun olarak dizayn edilir. Bu yüzden görünür, aktif ve reaktif güç elektrikte önemli bir yer tutar.