Fonksiyonel Gıdalar Nedir? Yararları Nelerdir?
Son yıllarda özellikle sağlık veya sağlıklı yaşam konularından bahsedildiğinde fonksiyonel gıda terimini de birçoğumuz duymuşuzdur. Nutrasötikler olarak da bilinen fonksiyonel gıdalar son derece besleyici,sağlığımız için oldukça faydalı,hastalıklara karşı korunmaya yardımcı ve besin eksiklerimizi gidermede oldukça yararlıdır.
Bu yazımızda fonksiyonel gıdalarının tanımını,yararlarını ve genel kullanımını anlatacağız.
Fonksiyonel Gıdalar Nedir?
Fonksiyonel gıdalar, besin değerlerinin yanında sağlığımıza önemli derecede yararları olan gıda veya gıda bileşenleridir.Bazıları ekstradan takviye veya ek bileşen içerebilmektedir.
Bu kavram 1980’lerde Japonyada nüfusun sağlığını iyileştirmek için kanıtlanmış faydaları olan gıdaları onaylamaya başlamasıyla ortaya çıkmıştır.
Meyveler,sebzeler,kabuklu yemişler,tohumlar ve tahıllar gibi besin değeri yüksek gıdalar fonksiyonel gıdalar grubuna girmektedir.Örneğin yulaf bağışıklığımızı güçlendiren,kalp sağlımız için önemli bir lif türü olan beta glukanı içermektedir.Benzer şekilde meyve ve sebzeler hastalıklara karşı korunmamızda önemli olan antioksidanlarla doludur.
Fonksiyonel Gıdalara Örnekler Nelerdir?
Fonksiyonel gıdalar “geleneksel ve modifiye edilmiş” gıdalar olarak iki gruba ayrılmaktadır.
Geleneksel gıdalar,vitamin,mineral,antioksidan veya kalbimiz için önemli sağlıklı yağları içeren doğal gıdalardır.Geleneksel gıdalara örnek verecek olursak;
- Meyve (çilek, kivi, armut, şeftali, elma, portakal, muz)
- Sebze (brokoli, karnabahar, lahana, ıspanak, kabak)
- Kuru yemişler (fındık, badem, kaju fıstığı, antep fıstığı, macadamia fıstığı, Brezilya cevizi)
- Tahıllar (yulaf, arpa, karabuğday, kahverengi pirinç, kuskus)
- Deniz Ürünleri (somon, sardalye, hamsi, uskumru)
- Fermente Gıdalar (tempeh, kombucha, kimchi, kefir, lahana turşusu)
- Baharatlar (tarçın,sumak,acı biber)
- Bakliyatlar(barbunya,nohut,fasulye)
Modifiye edilmiş gıdalar ise gıdanın sağlığa olan yararını arttırmak amacıyla gıdaya vitamin,mineral,probiyotik veya lif eklenerek bizlere sunulan gıdalardır.
Fonksiyonel Gıdaların Yararları Nelerdir?
1) Besin Yetersizliklerini Giderebilir.
Fonksiyonel gıdaların, vitamin,mineral,lif ve sağlıklı yağlar bakımından oldukça zengin olduğu bilinmektedir.Diyetimizi geleneksel ve modiye edilmiş gıdalarla zenginleştirerek ihtiyacımız olan besin değerlerini almamızı önemli ölçüde sağlar.Özellikle modifiye edilmiş gıdaların ortaya çıkmasıyla dünyada besin eksikliği birçok toplumun bu sorunu ortadan kalkmıştır.
2) Hastalığa Karşı Koruyabilir
Birçok fonksiyonel gıda antioksidan bakımından oldukça zengindir.Antioksidanlar zararlı bileşikler olan serbest radikalleri nötralize etmeye yardımcı olarak hücrenin hasar görmesini önler. Ayrıca bazı fonksiyonel gıdalar beyin aktiviteleri için oldukça önemli ve kalp sağlığımıza faydalı olan omega-3 bakımından zengindir.Lif bakımından zengin olanlar ise kan şekerini kontrol etmeye yardımcı olarak diyabet,obezite,kalp rahatsızlıklarını önlemeye yardımcı olmaktadır.
Fonksiyonel Gıdalar Nasıl Kullanılmalı?
Çok yönlü,sağlıklı bir diyetin içinde meyveler, sebzeler, tahıllar, kuruyemişler gibi çeşitli fonksiyonel gıdalar olmalıdır. Bu gıdalar sadece ihtiyacımız olan vitamin ve mineralleri sağlamakla kalmaz aynı zamanda genel sağlığımızı korumamıza da önemli ölçüde destek olurlar. Modifiye edilmiş,zenginleştirilmiş gıdalarda dengeli bir diyete eklenebilir.Besin eksikliklerini önlemeye yardımcı olmalarının yanında sağlığımız için gerekli vitamin mineral lif,sağlıklı yağlar ve probiyotik alımımıza arttırırlar.