Gelişmelerden haberdar olmak için bizi Google Haberler'den takip edin!
Bilim insanlarının yaptıkları çalışmalarda, Dünya’nın Ay’ın bazı bölgelerinin paslanmasına sebep olduğu keşfetti.
Hindistan Uzay Araştırma Organizasyon’unun Chandrayaan-1 Ay yörünge uzay aracından gelen veriler çerçevesinde hazırlanan makale Ay, kutup kısımlarının diğer bölgelere göre oldukça farklı bir bileşime sahip olduğunu belirtiyor.
Ay kutuplarından yansıyan ışığı inceleyen Hawaii Üniversitesi’nde araştırmacı Şuai Li, hematit spektral izini keşfetti.
Hematit, çoğunlukla pas olarak bilinen demir oksit formudur. Ancak demir elementinin paslanabilmesi için oksijene ihtiyacı vardır. İşte işin ilginç kısmı da burada başlıyor. Çünkü bildiğimiz kadarıyla Ay’da oksijen yoktur.
Li ise yaptığı açıklamasında: “Oldukça kafa karıştırıcı bir durum. Ay hematitin oluşumu için uygun bir ortam değil.” dedi.
Bu ilginç durumun nedenini araştıran Li, NASA Jet İtki Laboratuvarı’yla (JPL) temasa geçti.
JPL’deki bilim insanlarından biri olan Abigail Fraeman ise “İlk duyduğumda kesinlikle bu duruma inanamadım. Ay’daki mevcut koşullarda hematitin var olmaması gerekiyor.” dedi.
Tabi burada şöyle bir parantez açmak da gerekiyor. Ay’da su keşfedildiğinden bu yana insanlar b,r takım tahminlerde bulunuyor, Eğer bu su kayaçlar ile tepkimeye girerse, Ay yüzeyinde bilinenden çok daha çeşitli mineraller bulunabilir.
Dünya Ay’ı Nasıl Paslandırıyor?
Araştırmacılar, Ay’da bulunan pas varlığı ile ilgili 3 farklı açıklama öne sürüyorlar.
Ay’da atmosfer bulunmasa bile Ay’da Dünya’nın manyetik alanı yüzünden çok düşük miktarda oksijen bulunmaktadır. Oksijen bu manyetik alan üzerinden manyetik kuyruk aracılığıyla Ay’a doğru 385.000 km seyahat edebilir.
Bu da araştırmada keşfedilen hematit miktarının Dünya’ya bakan yüzeyinde neden daha fazla olduğuna da açıklama getirmektedir.
Diğer bir neden ise Ay ile Dünya arasındaki mesafenin milyarlarca yıl önce çok az olmasıdır. Ay’ın Dünya’ya yakın olduğu dönemde, oksijen almış olması da ihtimaller arasında öne çıkıyor.
Bir diğer neden ise Ay’da yer alan hidrojen miktarıdır. Bilindiği üzere hem Ay hem de Dünya, düzenli olarak Güneş rüzgarları ile hidrojen bombardımanına maruz kalıyor. Dünya sahip olduğu manyetik alanı sayesinde bundan korunuyor. Fakat Ay’da böyle bir koruma bulunmuyor.
Dünya manyetik alanı Ay’a oksijen taşımasının yanında dolunay dönemlerinde Ay’daki hemen hemen tüm güneş rüzgarını engelliyor. Bu olay da Ay döngüsü sırasında pas oluşumu için uygun bir ortam oluşturuyor.
Bana göre en gerçekçi faktör ise Ay’ın uzak bölgesindeki kraterlerin altında yer alan su buzu olabilir. Li’ye göre Ay’a devamlı olarak gelen toz parçacıklarının bu su moleküllerini serbest bırakabileceği ve bunun da demir ile tepkimeye girerek oksitlenmeye sebep olacak şekilde de ısınabileceğini öne sürüyor.
Bu da hematitin Ay kraterlerinin uzak kısımlarında da tespit edilmesini açıklamaktadır. Fakat bu suyun kaya ile nasıl etkileşime girdiği henüz tespit edilemedi araştırmalar bunun cevabını bulmak için çalışmalarına devam ediyorlar.
Bu tarz araştırmalar, hematitin hava olmayan gök cisimlerinde oluşma sebebinin açıklanmasında yardımcı olabilir.
JPL’deki bilim insanı Fraeman, ” Havasız cisimlerde oluşan bu paslanmaları az miktardaki su ve buna çarpan toz parçacıkları sebep olabilir.” dedi.
Araştırma, Science Advances’de yayımlanacak.
Kaynak: Independent
