Atom Nedir? Atomun Yapısı Nasıldır?

Çevrenizde gördüğünüz bütün maddeler atom adı verilen çok küçük yapı bloklarından oluşmaktadır. Atomlar özellikle doğa kanunlarını anlamamız için oldukça önemlidir. Ayrıca nükleer enerjiyi anlamamız için de atomun yapısını bilmek de oldukça önemlidir. Bu yazımız ile Atom Nedir ? Atomun Yapısı Nasıldır? sorularını sizler için cevapladık.

Atom Nedir ?

Küçüklüğümüzden bu yana atom nedir ? sorusunu hep maddenin en küçük yapı taşı olarak yanıtladık. Ortalama bir atomun çapı metrenin 10 milyarda biridir yani 10^-10m’dir. Bu da 10 milyon atomun 1 mm’lik bir aralığa sığması demektir. Yakın tarihten teknolojinin ilerlemesiyle çeşitli cihazlarla atomları görebilmekteyiz. Aşağıdaki resim de altın atomlarını ayrı olarak ayırt etmemizi sağlayan özel bir mikroskopla çekilmiştir.

Farklı özellikteki atomlar birleşerek çeşitli maddeler oluştururlar. Evrende var olan tüm maddeleri değerlendirdiğinizde çok sayıda farklı türde atom olması gerektiğini düşünebilirsiniz. Fakat sadece 118 farklı atom türü gözlemlenmiştir. Bunlar da kimyasal elementler olarak bilinir ve bu 118 atomun doğal olarak sadece 90’ı görülebilir. Her element bir veya iki harften oluşan bir kimyasal sembolle ifade edilir. Mesela hidrojen H ve helyum He olarak gösterilir.

Atom çekirdeğindeki bağlar oldukça kuvvetlidir ve büyük miktarda enerji içerir özellikle uranyum gibi radyoaktif elementlerin atom çekirdeklerindeki bağların fisyon reaksiyonu ile parçalanması sonucu açığa çıkan muazzam ısı enerjisiyle elektrik üretimi sağlanır. Bağlarda depolanan bu enerji de nükleer enerji olarak bilinir.

Atomun Yapısı Nasıldır ?

Atom nedir sorusu kadar atomun yapısı da çok merak edilen bir konudur. Atomun merkezi, atom çekirdeği olarak adlandırılır. Eğer bir atom futbol sahası büyüklüğünde olsaydı çekirdeği, stadyumun merkezinde duran bir portakal büyüklüğünde olurdu. Çekirdeğin çapı atomum 10 binde biridir yani 10^-14 m’dir. Stadyum örneğinde de anlaşıldığı üzere atomun büyük bir kısmı boşluktan ibarettir. Maddeyi oluşturan özellikler tüm enerjisiyle atom çekirdeğine sıkıştırılmıştır. Bu da atom çekirdeğinin parçalandığında büyük miktarda enerji açığa çıkarmasının nedenlerindendir

Atom çekirdeği kendisinden daha küçük boyutta olan proton ve nötronlardan oluşmaktadır. Bunlar benzer yani çok küçük kütlelere sahiptirler. Proton pozitif yükle yüklenmiştir diğer yandan da nötron ise nötr olup çekirdeğe genel bir pozitif yük vermektedir. Proton ve nötron birlikte nükleon olarak belirtilir.

Geriye kalan atom da yörünge elektronlarıyla ele alınır. Bunlar proton veya nötrondan çok daha hafif ve negatif yüklü olup çekirdeğin dış pozitif yükünü dengeler.

Element Nedir?

Çevremizdeki birçok madde bileşiklerden meydana gelmiştir. Bileşiklerde iki veya daha fazla atomun birbirlerine bağlanan moleküllerden oluşmuştur. Elementler ise sadece tek bir tip atomdan meydana gelmektedir. Periyodik tablo yazımızda elementler ile ilgili daha çok bilgi bulabilirsiniz.

Atom çekirdeği içerisindeki protonların sayısı, atom numarası olarak bilinir ve Z sembolü ile gösterilir. Atom numarası, kimyasal elementi belirten bir numaradır. Elementler kendi kimyasal özellikleri ile tanımlanır ve bu özellikler atomun elektronlarının etkileşimiyle alakalıdır. Nötr bir atomda elektron sayısı her zaman çekirdekteki proton sayısı yani atom numarasına eşittir.

Bu yazımız ile sizlere atom nedir ? atomun yapısı nasıldır ? sorularını kısa olarak sizleri sıkmayacak şekilde açıklamaya çalıştık. Konuyla ilgili görüşlerinizi ve merak ettiğiniz şeyleri yorum kısmında belirtmeyi unutmayın.

Kaynak: FutureLearn