Asit Yağmurları Nasıl Oluşur ? Etkileri Nelerdir ?

Asit Yağmurları Nedir ?

Günümüzde fosil yakıt ile elektrik üreten santraller, fabrikalar ve motorlu taşıtlar hava kirliliğinin artmasına sebep olurlar. Bu hava kirliliği ise bizleri sağlık açısından etkilemekle beraber atmosferi de kirletip diğer canlıları da etkilemektedir. Asit yağmurları hava kirliliğinin sonuçlarından birisidir ve bitki ve hayvan yaşamı açısından oldukça olumsuz etkileri vardır. Şimdi gelin önce yağmur daha sonra da asit yağmuru oluşumunu inceleyelim.

Yağmur Oluşumu

Yeryüzündeki sular buharlaşarak gökyüzüne yükselir, yükselen bu su buharı ise soğuk hava kütleleriyle karşılaşarak buhar fazından sıvı fazına dönüşerek yeryüzüne  tekrar düşerler. Bu olaya yağmur denir. Bu olay aslında tamamen fiziksel bir hal değiştirmedir. Sizde kapalı bir ortama buhar verip ardından da bu ortamı soğutarak ya da ortama soğuk buhar vererek yağmur oluştuğunu göreceksiniz. Su buharı eğer çok ani bir soğumayla karşılaşırsa bu sefer kristalleşerek kar şeklinde yeryüzüne geri düşer.

Asit Yağmurları Nasıl Oluşur ?

Fosil yakıtlar, az miktarda kükürt içeren farklı kimyasal maddelerin karışımıdır. Hava kirliliğine sebep olan bileşik de kükürt dioksittir (SO₂) .  Kükürt dioksit, fosil yakıt içerisindeki kükürtün yanma esnasında oksijenle birleşmesiyle oluşur. Yüksek kükürt içeren fosil yakıtların elektrik üretiminde kullanılmasıyla atık olarak büyük miktarlarda kükürt dioksit atmosfere verilir bu da hava kirliliğin başlıca nedenidir. 1970 yılında gerçekleşen temiz hava hareketi ile kükürt dioksit atmosfere salınımı azaltılmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede enerji santrallerinde düşük kükürt oranına sahip kömürlerin veya kömürün gaz haline getirilerek kükürtten arıtılması için çalışmalar yapılmıştır. Ayrıca motorlu taşıtlar da atmosfere SO₂  salarlar. Benzin ve dizel de az olsa kükürt içermektedir. Volkanik olaylar ve sıcak su kaynakları da kükürt oksit yaymaktadırlar.

Kükürt oksit ve nitrik oksit atmosferde su buharı ve diğer kimyasallarla tepkimeye girerek sülfirik ve nitrik asit oluştururlar. Oluşan bu asidik yapı da bulut ve sis içerisinde su damlalarına yapışır. Limon suyu gibi olan bu asidik yapı da yağmur ve kar olarak yeryüzüne düşmektedir. Bu olay ile asit yağmurları oluşur

Asit Yağmurları Etkileri

Yeryüzüne düşen asit toprak tarafından bir miktar etkisiz hale getirilir. Ancak hava kirliliğin yüksek seviyede olması sebebiyle yeryüzüne düşen asit miktarı toprağın asidi nötrleştirme etkisini aşmaktadır.  Asidik olan toprak üzerindeki ağaç ve diğer bitkiler de kök ve yapraklarıyla bu asidi kendisine faydalı olan diğer maddelerle birlikte emerler ve bu da bitkilerin ölmesine sebep olur. Ayrıca asit yağmurları sonucu asidik düzeyi artan nehir ve göllerdeki balıkların ve diğer canlıların yaşamları da tehlikeye girer.

Asit yağmurları , özellikle enerji santrallerinde özel üretimli filtreler kullanılarak ya da düşük kükürt oranına sahip fosil yakıtların kullanılmasıyla kükürt dioksit salınımı minimuma indirilerek önlenebilir.