Alan Turing Kimdir? Hayatı ve Çalışmaları

Bu içeriğimizde sizlere 2. Dünya Savaşının kaderini değiştiren, yapay zeka ve modern bilgisayar sistemlerinin temelinin oluşumuna katkı sağlayan Alan Turing’in hayatını derledik.

Alan Turing Hayatı

Alan Turing, bilgisayar bilimin öncüsü olan 2. Dünya Savaşı sırasında Almanların Enigma kodunu çözen bir makine geliştiren, modern bilgisayar sistemi ve yapay zeka teorisinin zeminini hazırlayan İngiliz bilim adamıdır.

23 Haziran 1912’de doğan Alan Turing Hindistan sömürgesinden gelen orta sınıf bir ailenin üyesiydi. Küçükken matematik ve fen derslerine olan yeteneği dikkat çekiyordu. İlkel kimyasal deneylerle sıklıkla uğraşan Alan Turing için bilim bir tutkuydu. Okullarda gösterdiği üstün performans ve zekası kısa sürede herkesin dikkatini çekti. Daha üniversiteye başlamadan önce kuantum mekaniği ve görecelik alanlarında kuramlar oluşturdu. Ayrıca türev ve integral ile alakalı zorlu problemler için de çözümler geliştirmiştir. Cambridge, King’s College’e başladığında da kendi çalışmalarına yoğunlaştı ve olasılık teorisi üzerine olan tutkusu ve matematiksel mantığı kariyerini ileriye taşıdı.

Alan Turing Çalışmaları

Turing Makinesi

Kolejdeki yıllardan sonra, Alan Turing , belirli bir matematiksel iddianın ispatlanabilir olup olmadığına karar verebilen bir yöntem veya sürecin tasarlanıp tasarlanamayacağını değerlendirmeye başlamıştır. Alan Turing, mantıksal talimatlar, aklın hareketi ve fiziksel forma somutlaşabilen bir makine üzerine odaklanan bu süreci analiz etti. Turing , otomatik hesaplamaların tüm matematiksel problemleri çözemediğini ortaya koydu. Bu yaklaşım, hesaplama ve hesaplanabilirliğin modern teorisinin buluşu haline gelen Turing makinesi olarak bilinen halini almıştır.  

Turing, Princeton’da yüksek lisans eğitimine devam etmek için Birleşik Devletler’e taşındı. İkili sayıları çarpmak için elektromanyetik röleleri temel alan bir şifre makinesinin yanı sıra cebir ve sayı teorisi üzerine de çalıştı. Bu araştırmayı İngiltere’ye de taşıyarak burada gizlice kriptanalitik bölüm için yarı zamanlı çalıştı. İngilizler 1939’da savaş ilan ettikten sonra, Turing Bletchley Park’ta tam zamanlı kriptolitik çalışmalar yaptı.

Enigma Kodu

Alan Turing, Alman deniz taşımacılığında kullanılan kırılamaz olarak değerlendirilen karmaşık Enigma kodunu da kırdı ve Alman mesajlarının düzenli bir şekilde çözülmesi ise 1941 yılının ortalarında başladı. Turing hem kod kırma konusundaki ilerlemeyi sürdürmek için hem de daha yüksek hızlarda mekanik çalışma yapmak için elektronik teknolojiyi kullanıma sundu. Turing, müttefikler için çok değerli biri haline geldi ve birçok Alman mesajını da başarıyla çözerek savaşın gidişatını değiştirdi.

Savaşın sonunda, Alan Turing, elektronik teknolojinin potansiyel hızına ve güvenilirliğine uyum sağlayabilecek evrensel bir makine fikri üzerine çalışan tek bilim insanı oldu. Bu, donanımın geliştirilmesine ve programlamayla aritmetik işlevlerin uygulanmasına olanak sağladı ve böylece bilgisayar bilimi doğmuş oldu. Alan Turing, bilimsel topluluk tarafından, Manchester Üniversitesi’ndeki bilgi işlem laboratuvarının direktörü ve Kraliyet Cemiyeti’nin seçilmiş bir üyesi olarak kabul gördü.

Turing Testi

Alan Turing, makinelerin bir insan beyni gibi düşünüp düşünmeyeceğine dair felsefi tartışmalara katıldı. Bunun için ise Turing testi olarak bilinen ve günümüzde hala kullanılan bir test hazırladı. Eğer bir bilgisayar duygusal bir varlık gibi davranıp, tepki verip ve etkileşime girerse o zaman duygusu olan bir varlık olduğunu kanıtlanmış olur.

Bu basit testte, bir insan karşısındakinin bilgisayar olduğunu bilmeden bilgisayara ücüncü bir taraftan gelen soruları sorar. BU soruları ve cevapları testte yer alan kişi de bilmez. Soruları soran kişi gelen cevaplara göre karşısındakinin bilgisayar mı yoksa insan mı olduğunu tahmin etmeye çalışır. Eğer bilgisayar sorgulayan kişiyi insan olduğuna ikna ederse akıllı bilgisayar olarak değerlendirilir. Bundan dolayı da Turing testi yapay zeka ile ilgili çalışmalar için oldukça önemlidir.

Alan Turing “Büyük Saygısızlık”

Alan Turing’in cinsel yönelimi de farklıydı. Tabi bu da o dönemde hiç hoş karşılanmadı. Yaşadığı hayat tarzı ve tercihleriyle ilgili de her zaman açık sözlüydü.

Genç bir erkekle olan cinsel ilişkisi ortaya çıktığında ise tutuklandı ve 1952 yılında yargılanmaya başladı. Turing, eylemlerini hiçbir zaman ne reddetti ne de savundu; onun yerine yaptıklarıyla ilgili olarak yanlış bir şey olmadığını savundu. Mahkemeler ona katılmadı ve Turing büyük bir ahlaksızlık suçundan mahkum edildi. Hapishaneye girmemek için, Turing bir dizi östrojen enjeksiyonu yaptırmayı kabul etmek zorunda kaldı.

Turing’in cinsel yönelimi bilindiği için o dönemde çok zorlandı ve tüm bu baskılara dayanamayarak siyanürlü bir elmayı ısırarak 1954’te intihar etti. Apple’ın logosunun bu olay ile ortaya çıktığı düşünülmektedir.

Başbakan Gordon Brown, 2009 yılında bu bilim adamına yapılan kötü muamele konusunda halktan özür diledi ve Aralık 2013’te Kraliçe 2. Elizabeth de resmi olarak Turing’den özür diledi. İngiliz Hükümeti’nin bir başka bildirisindeyse, “Turing, parlak bir zihinle olağanüstü bir adamdı” ve “Savaştaki çabasına ve bilim mirasına yaptığı muhteşem katkılardan dolayı hatırlanmayı ve tanınmayı fazlasıyla hak ediyor.” şeklindeki ifadelere yer verilmiştir.

Mühendistan ailesi olarak sizlere  Benedict Cumberbatch’ın Alan Turing‘i canlandırdığı “Yapay Oyun” adlı filmi tavsiye ediyoruz. 

Kaynak: LiveScience