Abbas Vesim Efendi Kimdir ? Hayatı ve Eserleri

Abbas Vesim Efendi, verem mikrobunu Robert Koch’dan 150 yıl önce bulan, Kambur Vesim ve Derviş Abbas Tabip olarak da isimlendirilen 18. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu zamanında yetişen hekim,hattat ve astronomi alimini bu yazımızda sizler için derledik.

Abbas Vesim Efendi Hayatı

Abbas Vesim Efendi, 1689 yılında Bursa şehrinde dünyaya gelmiştir. 1720 yılında kadar dönemin ünlü doktorları arasında gösterilen Bursalı Ali Münşi ve babası Ömer Şifai’den tıp alanında dersler almıştır. Ayrıca Yanyalı Esat Efendi’den felsefe ve Ahmet Mısri’den de astronomi bilimi ile alakalı eğitim almıştır.

Gençlik döneminden sonra ise İstanbul’da Sultan Selim Çarşısı’nda serbest olarak doktorluk görevini icra etti. Tıp alanı dışında astronomi bilimi üzerine de çalışmalar yaptı. Abbas Vesim Efendi, hastalıkların nedenlerini araştıran bir bilim dalı olan etiyolojiye büyük önem veriyordu. Tedavini hastalığın etkilerine belirlenmesi gerektiğini düşünüyordu. Tıp bilimini anlamanın yolunun fizik ve kimya bilimlerinin de özümsenmesinden geçtiğini savunuyordu.

İbni Sina’nın tıp anlayışına bağlı olan Abbas Vesim Efendi, Osmanlı tıbbının gelişmesine hem teorik hem de uygulama anlamında çok büyük katkılar sağlamıştır. Abbas Vesim Efendi, 1760 yılında İstanbul’da hayata gözlerini yummuştur. Mezarı ise günümüzde Edirne kapı dışındaki kabristandadır.

Eserleri

Abbas Vesim, “Eski ve Modern Tıp Konusunda Vesim’in Kuralları” adlı eseriyle öne çıkmıştır. Bu eser 18. yüzyıl Osmanlı tıbbının en önemli kitabı olarak gösterilmektedir.

1748 yılında kaleme alınmış bu eser iki cilt toplam 2083 sayfadan meydana gelmektedir. Tamamı el yazması olan bu kitap doğu ve batı tıbbını harmanlayıp karşılaştıran Türk tıp tarihi açısından oldukça önemli bir eserdir.

Bu eserin ilk bölümünde organ hastalıkları, ikinci kısmında kadın ve çocuk hastalıkları, üçüncü bölümde ülser ve şişler ve son bölümde ise basit ve kompleks ilaçlar anlatılmaktadır. Eserin üç kopyasından biri Beyazıt, diğeri de Ragıp Paşa kütüphanesindedir.

Abbas Vesim Efendi ‘nin bir diğer eseri ise İstanbul’un enlem ve boylamını tespit ettiği Nehc-ül-Büluğ fi Şerh-i Zic-i Uluğ adlı kitabıdır. Ayrıca bu eserinde eski Türk, İbrani ve Rum takvimlerine de yer vermiştir. Bu kitabın nüshaları Beyazıt Kütüphanesi 4646 ve Kandilli Rasathanesi Kütüphanesi 247/1 numarada kayıtlıdır.

Abbas Vesim Efendi her zaman tıp bilimini anlamak için fizik,kimya ve mekanik gibi bilim dallarının önemini vurguluyordu. Bu konuda daTıbb-ı Cedid-i Kimyevi adlı bir eser de kaleme aldı.

Astronomi alanında da çalışmalar gerçekleştiren Abbas Vesim Efendi bu alanda da Risale-i Rüyet-i Hilal adlı bir eser kaleme almıştır. Ayrıca hayatı boyunca yazdığı şiirleri de Divan’ı ve Risalet-ül-Vefk adlı eser ile kitap haline getirmiştir.